In het nieuwe boek van bioloog Frans de Waal De aap in ons is te lezen:
Wij hebben een natuurlijk, ondergewaardeerd talent om met overbevolking om te gaan, maar de combinatie van overbevolking met een schaarste aan bestaansmiddelen is een heel ander verhaal, dat best gepaard zou kunnen gaan met het verderf en de ellende die Malthus voorzag.
Malthus had echter een ongelooflijk harteloze politieke visie. Hij geloofde dat elke hulp aan de armen in strijd was met het natuurlijke proces volgens hetwelk deze mensen zouden moeten uitsterven. Als er één recht was dat de mens niet bezat, zo zei hij, dan was dat het recht op een levensonderhoud waarin hij niet zelf kon voorzien. Malthus inspireerde een denkwijze, die bekendstaat als het sociaal darwinisme, en die gespeend is van elk medeleven. Volgens deze denkwijze is eigenbelang het levensbloed van een samenleving, wat neerkomt op vooruitgang voor de sterken ten koste van de zwakken. Deze rechtvaardiging van onevenredige rijkdommen in de handen van een elite werd succesvol naar de Nieuwe Wereld geëxporteerd, waar het ertoe leidde dat John D. Rockefeller de groei van een bedrijf beschreef als `niet meer dan de uitvoering van een natuurwet en een goddelijke wet'.
Gezien het populaire gebruik en misbruik van de evolutieleer is het nauwelijks verbazend dat darwinisme en natuurlijke selectie synoniem zijn geworden met ongebreidelde concurrentie. Darwin zelf was echter beslist geen sociaal darwinist. Integendeel, hij geloofde dat er zowel in de menselijke aard als in de natuurlijke wereld ruimte was voor vriendelijkheid. Aan deze vriendelijkheid hebben wij dringend behoefte, want de vraag waarmee een groeiende wereldbevolking wordt geconfronteerd is niet zozeer of wij met overbevolking om kunnen gaan, maar of wij eerlijk en rechtvaardig zullen zijn in de verdeling van de bestaansmiddelen. Gaan we voor onbeteugelde concurrentie of kiezen we voor menselijkheid? Onze naaste verwanten kunnen ons in dit opzicht enkele belangrijke lessen leren. Zij tonen ons dat medeleven geen recente zwakte is die tegen de natuur ingaat, maar een geweldig vermogen dat evenzeer een deel is van wie en wat wij zijn als de competitieve neigingen die het te boven probeert te komen.
Tot zover de Waal.
Op Kennislink haalt Marleen de Kanter op 27/10/2005 Science aan onder de titel Chimpansees blijken niet vrijgevig
Zij schrijft:
Mensen zijn extreem sociaal: wij stemmen, geven bloed, hergebruiken grondstoffen en straffen criminelen. Ook dieren kunnen erg sociaal zijn, vooral soorten die in groepen leven. Als dit sociale gedrag nadelen oplevert voor het individu zèlf, noemen we het 'altruïsme'.
Uit experimenten met chimpansees blijkt dat zij zich niet bekommeren om hun groepsgenoten als die geen familie of partner zijn, zelfs als dat henzelf helemaal niets kost.
Tot zover de Kanter.
Wil de echte aap uit de mouw komen?
Frans de Waal werkt in Amerika en geeft 3 november een lezing georganiseerd door VarkensInNood.