Respect is heel natuurlijk onder dieren

In de Groene schreef Sanne Bleumink in juni 2016 een interessant artikel over de manier waarop mensen naar dieren kijken. Dieren zouden veel meer respect krijgen wanneer we de manier waarop dieren in de wereld staan serieus nemen.
Bovenaan het artikel heeft de redactie gemeld:
Van ‘slurvige’ intelligentie bij olifanten en een pientere muggenzwerm tot het wood wide web van bomen: als we ons superieure mensbeeld in de wetenschap overboord gooien, gaat er een inspirerende wereld voor ons open.
Uit het artikel een citaat als aanloop naar respect.
Nicholas Ouellette geeft aan de universiteit van Stanford, aan de afdeling voor Civil and Environmental Engineering, leiding aan een lab dat onderzoek doet naar zelforganisatie in complexe systemen. In een e-mail schrijft hij me: ‘Het interessante is dat allerlei verschillende soorten dieren, zoals vogels, vissen en insecten, relatief uniform groepsgedrag blijken te vertonen.’ Die groepssystemen zijn robuust, want het maakt voor een zwerm niet uit of er een individu wegvalt. ‘Het zijn zelforganiserende, leiderloze systemen, die foutjes van het individu kunnen opvangen.’
Ouellette voert onderzoeken uit met zwermen niet-stekende muggen. Hij wil weten hoe de individuele muggen met elkaar communiceren en hoe dit leidt tot het vormen van de zwerm. Hoe komt vanuit die som van individuen plotseling dat ‘intelligente’ collectief naar boven? Hoe ontstaat deze ‘emerging property’? Ouellette blijft overigens liever spreken van ‘gedrag’ dan van ‘intelligentie’, maar ‘dat hangt af van de definitie van intelligentie die je gebruikt’.
In een van zijn onderzoeken ontdekte hij dat mannetjesmuggen bij het horen van het geluid van een vrouwtjesmug allemaal op het geluid af stoven, maar dat ze bij het geluid van een mannetjesmug juist een bepaalde afstand hielden. Niet te dichtbij en niet te ver weg, er ontstond precies dezelfde afstand tussen alle mannetjesmuggen. Zo vormde zich de zwerm. Eenvoudige regels tussen individuele muggen, zoals de afstand die moet worden gehouden tot het andere individu, bepalen hier dus wat er uiteindelijk in het collectief gebeurt.
Tot zover de Groene.
Op primitieve wijze duikt in de zwerm muggen een emergente eigenschap op die bij mensen in abstracte vorm respect wordt genoemd.
Respect bij mensen is het midden houden van de juiste betrokkenheid en de juiste afstand. Respect van mensen naar dieren is in wezen hetzelfde.
Voor wie wil weten hoe respect voor dieren getoond kan worden en wat het oplevert, klik hier.