Is het ethisch om dieren te houden in een dierentuin?

Veel mensen vinden een dierentuin niet erg vanuit de gedachte dat een dier in een dierentuin het zogenaamd beter heeft dan in de vrije natuur. Er wordt voor hem gezorgd en het wordt beschermd.
Het beroven van een dier van zijn vrijheid wordt door weer vele anderen als een onrecht beschouwd. Begrijpelijk, maar in het geval van soorten die door de inperking van hun leefgebied dreigen uit te sterven is het lastig om te beslissen wat beter is.
Het leefgebied van mensapen in de vrije natuur wordt ras kleiner. De dieren weer loslaten maakt hun voortbestaan onzeker. Het zijn ook dieren waarvan we door de kleine mentale afstand het beste kunnen voorstellen dat zij hun onvrijheid als negatief beleven. Beide alternatieven zijn niet erg aantrekkelijk.
Een ander voorbeeld zijn de ijsberen, wiens leefgebied door de opwarming van de aarde dreigt te verdwijnen. Zou het een goede zaak zijn om de ijsberensoort eeuwenlang proberen in stand te houden in een dierentuin? Het antwoord is niet gemakkelijk te vinden. Straks komt er misschien weer een ijstijd en komt er weer een biotoop op. Is het natuurlijk om de ijsbeer dan daar weer in los te laten? Of zou de natuur zelf moeten zorgen voor een nieuwe ontwikkeling van de soorten die dan leven?
Feit is dat de dierentuinen van oorsprong niet de bedoeling hadden om soorten van uitsterven te behoeden. Hun opzet was commercieel met een educatief vernisje.
Dierentuindirecteuren proberen zoveel mogelijk biodiversiteit binnen de hekken te krijgen die het publiek aantrekkelijk zou kunnen vinden om te bezichtigen.
Zouden alleen nog maar dieren in dierentuinen worden gehouden wiens voortbestaan als soort bedreigt wordt en die tijdelijk onderdak nodig hebben zolang hun leefgebied niet veilig of groot genoeg is, dan is er een soort mondiale opzichter nodig die op alle niveaus zorgt voor de juiste afwikkeling. Dezelfde functie dus als de Bijbelse Ark van Noach, wachtend op betere tijden.
Mag een dergelijke dierentuin dan haar asielfunctie combineren met een commercieel of amusementsdoelstelling? Als het niet in strijd is met de natuurlijke leefomstandigheden van het dier, dan zou het de financiering stukken gemakkelijker maken.
Hoe ook de ethische afwegingen uitvallen, het is hoe dan ook zaak om mondiaal te zorgen dat de afbraak van de natuurlijke ruimte puur en alleen uit winstbejag wordt gestopt en dat alternatieven worden gezocht voor de redenen die nu leiden tot verdwijnen van de natuur.
Ondertussen blijft het van belang om de gang van zaken binnen dierentuinen kritisch te blijven volgen, want de opzet om de dieren te gebruiken om commerciële redenen bedreigt in principe dierenwelzijn (zie video).

Klik hier om meer te lezen over dierentuinen.

Klik hier voor een impressie hoe filosofe Martha Nussbaum schrijft over onze omgang met dieren en de manier waarop we onze leefomgeving ook zouden moeten delen met dieren.