Is wonen naast intensieve veehouderij ziekmakend?

Beantwoording van onderzoeksvraagstellingen door het NIVEL naar de gezondheidseffecten van wonen nabij intensieve veehouderij.

Blootstelling.
De eerste vraagstelling van het onderzoek (geef aan of er meer blootstelling is aan fijnstof, micro-organismen en endotoxinen rondom bedrijven met intensieve-veehouderij) kan eenvoudig bevestigend worden beantwoord. Daarbij is er relatief een hogere blootstelling aan micro-organismen en endotoxinen. De endotoxineniveaus waren duidelijk verhoogd ten opzichte van de achtergrondniveaus bij varkenshouderijen en pluimveebedrijven. Op korte afstand van vooral pluimveebedrijven kunnen de verhoogde endotoxineniveaus mogelijk tot effecten op het ademhalingsorgaan leiden. Op meerdere meetlocaties werden signalen gevonden van de Q-koortsbacterie en van de veespecifieke vorm van MRSA.

Gezondheid.
De tweede vraagstelling betrof een oriëntatie op de gezondheid van omwonenden van (intensieve-)veehouderijbedrijven via bestaande registraties van huisartsen. De belangrijkste conclusie is dat er weinig verschillen werden gevonden met de gezondheid van een plattelandsbevolking elders in het land die beduidend minder intensieve-veehouderij in de omgeving heeft. Rondom intensieve-veehouderij werden vooral meer longontstekingen gezien; dit gold voor alle jaren tussen 2006 en 2009 en is naar alle waarschijnlijkheid ten dele gerelateerd aan de uitbraak van Q-koorts in de jaren 2008 en 2009. Astma en COPD kwamen niet vaker voor in de nabijheid van intensieve-veehouderij.
Mensen met COPD en astmatici hadden echter wel meer complicaties van hun ziekte, met name infecties van de bovenste luchtwegen en longontsteking.

Blootstelling en gezondheid.
De derde vraagstelling betrof de combinaties van de eerste twee: zijn er effecten van de blootstelling aan intensieve-veehouderij op de gezondheid van omwonenden? Astma blijkt minder vaak voor te komen bij hogere concentraties van fijnstof en (dus) in de nabijheid van veehouderijbedrijven.
Astmatici en mensen met COPD hebben wel vaker dan mensen elders in het land last van infecties aan de bovenste luchtwegen, maar dit is niet gerelateerd aan de concentraties van fijnstof. Longontsteking is enigszins verhoogd in de nabijheid van intensieve-veehouderij in het algemeen en sterk verhoogd bij omwonenden van bedrijven met geiten en pluimvee. Tot slot is er een sterke associatie tussen het voorkomen van ‘mogelijke Q-koorts’ en veehouderijbedrijven, met name geitenbedrijven.

Antibiotica bij vee onder schuilnaam

Bij vleeskuikens worden zogenoemde coxiodiostatica gebruikt. Dat zijn antibiotica die niet zo hoeven te worden genoemd en dus preventief door het voer gaan.

In het voorjaar van 2011 tetterde het dagblad De Telegraaf dat het antibiotica-gebruik in de veehouderij een jaar eerder met maar liefst 12% was gedaald.
De boeren zijn dus goed bezig!

Een paar maanden later meldde dagblad Trouw dat er in eerste helft van 2011 maar liefst 32% minder antibiotica was gebruikt. De doelstelling van de regering om het verbruik met 20% te verminderen in 2011 was ruim gehaald.
De boeren zijn dus nog beter bezig!

Sinds afgelopen vrijdag weten we hoe die dalingen in de officiële verkoopcijfers tot stand zijn gekomen komen: zo ongeveer de helft van de plofkippenhouders koopt het spul niet meer bij de veearts, maar in het illegale circuit. En spuit vervolgens maar raak. Dat blijkt althans uit een onderzoek van de nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit onder plofkippenhouders en kalvermesters in noord-oost Nederland.
De boeren belazeren dus de boel!
Minister Schipper en staatssecretaris Bleker haastten zich te melden zeer geschrokken te zijn, en kondigden strenge maatregelen aan.

Streng?

Geneesmiddelen mogen straks alleen nog door veeartsen worden toegediend, en op het boerenbedrijf mogen geen geneesmiddelen meer op voorraad worden gehouden. Daar is op het platteland hartelijk om gelachen.
Immers, uitzonderingen blijven uiteraard mogelijk. Controle? Niet geregeld. Handhaving? Daar doen we op de boerderij niet aan.
De maatregelen gaan niet veel verder dan een opstoken vinger, vergezeld van de mededeling: Foei, niet meer doen hoor! Het antwoord van de boeren is een opgestoken middelvinger terug.

Sancties?

Daar gelooft Eerlijk, Helder, Henk niet in. Net als zijn voorgangers is staatssecretaris Bleker van mening dat het bestraffen van boeren niet nodig is, en dat het vele malen beter en effectiever is een beroep te doen op het zelfreinigend en zelfcorrigerend vermogen van de sector.

En keer op keer laten de boeren zelf zien waar dat toe leidt: tot niets.

Het staat stijf van de convenanten waarin de sector met de hand op het hart beloofde verbeteringen door te voeren, op het gebied van bijvoorbeeld het milieu, gebruik van gif, dierenwelzijn, huisvesting van buitenlandse werknemers, arbeidsvoorwaarden van die werknemers, om eenmaal thuis gekomen met datzelfde convenant het achterwerk af te vegen: ze hebben er letterlijk en figuurlijk schijt aan!

En dan nog iets: de aangekondigde maatregelen gaan pas in per 1 januari 2013. Merkwaardig. Er wordt een misstand geconstateerd, men verzint maatregelen daartegen en wacht vervolgens ruim een half jaar om ze in te voeren.
Zou dat iets te maken hebben met de komende verkiezingen, en willen Bleker (CDA) en Schipper (VVD) de boeren niet al teveel in het harnas jagen? Of willen ze de boeren die niet in het onderzoek zaten de kans geven om ongestoord hun voorraad illegale antibiotica op te maken?
Hoe het ook zij, het blijft zeer merkwaardig dat de maatregelen niet meteen van kracht worden.

Voor een bonafide en integere staatssecretaris van landbouw zouden de resultaten van het onderzoek natuurlijk aanleiding moeten zijn om onmiddellijk ook in de andere regio en in de andere bedrijfstakken, zoals de varkenshouderij en de melkveehouderij, eens te kijken hoe de zaken er daar voor staan.
Maar Bleker kijkt wel lekker link uit. Die heeft geen trek in nog eens een vernietigend onderzoeksrapport.

Voor elke bonafide en integere staatssecretaris van landbouw zouden de resultaten van het onderzoek natuurlijk ook aanleiding moeten zijn om per direct een verbod op megastallen uit te vaardigen. Hij hoeft niet meer te wachten op de bevindingen van de Gezondheidsraad. Het rapport van de nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit over het gesjoemel met antibiotica zegt al meer dan genoeg.
En als Bleker zelf niet met zo'n maatregel komt, zou de Tweede Kamer dat moeten afdwingen.

Redenen genoeg, want wat er in de veehouderij illegaal en legaal gebeurt, grenst aan bioterrorisme. Er worden immers door het onverantwoorde gebruik van antibiotica in de stallen niet alleen kilo's vlees geproduceerd, maar vooral ook resistente bacteriebommen.
Als we zouden denken dat Al-Quaida er achter zat, zouden we Afghanistan meteen plat bombarderen. En Irak en Iran voor zekerheid ook maar meteen meenemen.

Overdreven?

Dacht het niet. In 2003 vielen de Amerikanen, met steun van Engeland en gedoogd door Nederland, Irak binnen alleen op de verdenking van bio-terrorisme. De massavernietigingswapens die de aanleiding voor de oorlog vormden zijn overigens nooit gevonden.

Maar tegen sjoemelende veehouders die een spelletje poker spelen met de volksgezondheid komen we niet verder dan: Foei, niet meer doen hoor, jochie.

Inderdaad: Niet meer doen. Maar dan wel op een effectieve manier, namelijk door deze halve criminelen die zich veehouder noemen voor het leven het recht te ontnemen om zelfs maar een poes te mogen houden. Laat staan een stal boordevol landbouwhuisdieren.

Klik hier om meer te lezen over het gebruik van antibiotica in de veehouderij.

Uierontsteking, overproductie en resistente bacteriën

Onderzoekers uit meerdere landen geven aan dat zij een relatie zien tussen de druk van boeren om hun melkvee te laten overproduceren, het ontstaan en bestrijden van uierontsteking van koeien en het overmatig gebruik van antibiotica (1).

De Partij voor de Dieren stelde daarom vragen aan staatssecretaris Henk Bleker naar hoe hij en zijn ambtenaren aankijken naar deze relatie.

Waarom moet de gezondheid van gewone burgers in gevaar gebracht worden omdat melkveehouders veel geld willen verdien aan de export van hun melk en zuivel?

Vragen van het lid Thieme (Partij voor de Dieren) aan de staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over het mogelijk verband tussen de gevaarlijke Klebsiella bacterie in het Maasstad Ziekenhuis en het antibioticagebruik bij de behandeling van bacteriële uierontsteking (mastitis) bij koeien.

1. Kent u de recente berichten “new strain of superbug found in cows” (1), “Je krijgt haar niet snel klein” (2) en “de multiresistente Klebsiella bacterie” (3) en “gevaarlijke-klebsiellabacterie-nu-ook-in-revalidatiecentrum” over de methicilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA) en oxa-48 producerende multiresistente Klebsiella bacterie (4)?
2. Is het waar dat bij de nieuwe MRSA bacterie, die in het Verenigd Koninkrijk bij koeien is aangetroffen, en de multiresistente oxa-048-Klebsiella bacterie sprake is van een mogelijk verband met mastitisbestrijding bij koeien?
3. Kunt u aangeven of de Klebsiella- oxa-048 variant in melkmonsters wordt aangetroffen? En zo ja, hoe vaak? Worden ook andere Klebsiella-varianten met verschijnselen van multiresistentie in de melkmonsters aangetroffen? Zo ja, welke varianten zijn dat en hoe vaak worden zij aangetroffen?
4. Is het waar dat mastitis nu vaker voorkomt als gevolg van de verhoogde melkafgifte bij de huidige populatie melkkoeien? Zo neen, waarop baseert u zich?
5. Is het waar dat er een onwenselijk hoog gebruik is van antibiotica bij de preventieve en curatieve bestrijding van mastitis bij koeien? Zo neen, waarop baseert u zich?
6. Kunt u aangeven wat de bron van antibioticaresistentie is bij de in het Maasstad Ziekenhuis aangetroffen OXA-048 Klebsiella bacterie? Zo neen, waarom niet?
7. Kunt u aangeven of de antibioticaresistentie van de OXA-048 Klebsiella bacterie vooral gezocht moet worden in veterinair gebruik van antibiotica of humaan gebruik daarvan? Zo ja, kunt u specifiek zijn in uw antwoord? Zo neen, waarom niet?
8. Is de uitbraak van de multiresistente Klebsiellabacterie in het Maasstad Ziekenhuis en het grote aantal humane slachtoffers dat daardoor veroorzaakt is, voor u aanleiding met nog meer kracht in te zetten op vermindering van het gebruik van antibiotica in de veehouderij? Zo ja, op welke termijn en wijze? Zo neen, waarom niet?
9. Kunt u aangeven of uitgesloten mag worden dat koeien met mastitis melk leveren waarin multiresistente bacteriën voorkomen? Zo ja, op welke wijze sluit u uit dat dit gevolgen zou kunnen hebben voor de volksgezondheid? Zo neen, waarom niet?
10. Wordt in het Maasstad ziekenhuis gebruik gemaakt van een protocol waarbij werknemers uit de veehouderij en hun familieleden separaat worden opgenomen en gehuisvest van andere patiënten? Zo ja, op welke wijze wordt dit protocol toegepast? Zo neen, waarom niet?
11. Kunt u uitsluiten dat de uitbraak in het Maasstad ziekenhuis op enigerlei wijze samenhangt met of te herleiden is tot het grootschalige gebruik van antibiotica in de veehouderij? Zo ja, waarop baseert u uw oordeel? Zo neen, bent u bereid nader onderzoek in te stellen naar deze mogelijke connectie?
12. Is er mogelijk verband tussen de problemen in het Verenigd Koninkrijk met de aangetroffen multiresistente superbacterie en de OXA-048 Klebsiella bacterie? Zo ja, bent u bereid met uw Engelse ambtsgenoot in overleg te treden over oorzaken en mogelijke bestrijding daarvan? Zo neen, waarop baseert u zich?
13. Bent u bereid tot het instellen van een algeheel verbod op het gebruik van antibiotica in de veehouderij voor middelen die ook in de humane gezondheidszorg gebruikt worden? Zo ja, op welke termijn en wijze? Zo neen, waarom niet?

(1) https://www.bbc.co.uk/news/health-13632369
(2) https://www.depers.nl/wetenschap/583538/Je-krijgt-haar-niet-snel-klein.html
(3) https://www.gezondheidsnet.nl/medisch/artikelen/5767/de-multiresistente-klebsiellabacterie
(4) https://www.gezondheidsnet.nl/medisch/nieuws/5818/gevaarlijke-klebsiellabacterie-nu-ook-in-revalidatiecentrum

Wanneer is de missie van de dierenbeweging voltooid?

De Australische filosoof Peter Singer sprak op 28 mei 2011 aan de ISVW in Leusden over dierenwelzijn en het einde van de dierenbeweging. Peter Singer is hoogleraar bio-ethiek aan de Princeton University en is vooral bekend door zijn boek Animal Liberation. Hij is een toonaangevende denker op het gebied van de utilitaristische ethiek en in het bijzonder in het denken over dieren.
Wanneer is de missie van de dierenbeweging voltooid? De vraag is actueel omdat veehouders steeds maar weer hun stallen aanpassen en de dierenbeweging steeds maar ontevreden blijft. Zou het niet beter zijn om een einddoel te formuleren, zodat de dierenkwestie in ene geregeld kan worden? Peter Singer publiceerde in 1975 het befaamde boek Animal Liberation, dat het begin vormde van de moderne dierenbeweging. Nu, veertig jaar later, gaat hij in op de einddoelen van de dierenbeweging. Zijn die doelen te formuleren? Of moeten we, ook als een doel bereikt is, weer naar nieuwe welzijnsverbeteringen streven?
Na zijn openingslezing gaat Singer met vertegenwoordigers van de dierenbeweging op zoek naar antwoorden op vragen als: moeten we nog wel inzetten op welzijnsverbetering voor dieren? Is het niet beter om te stoppen met alle gebruik van dieren? Kan een dier op termijn wel het bezit van een boer blijven? Of moeten we het dier gaan zien als een wezen met een ‘eigen leven’ - een rechtssubject?
Tot slot komen ook wat nieuwe kwesties omtrent dierenwelzijn aan de orde, zoals de huidige veeteelt gerelateerde klimaat- en gezondheidscrisis (MRSA, ESBL, etc.), de komst van het ´gemaakte dier´, happy meat en het al dan niet onrealistische ideaal van de diervriendelijke megastal.
Kunnen dierenbeschermers zoals Singer het moment aangeven waarop ze zeggen: ‘de strijd is gestreden, we zijn tevreden’?

Ruimte voor varkens (op TV althans)

Persbericht Uitzending van Holland Doc van zaterdag 2 tot en met vrijdag 8 oktober 2010,

In Nederland leven meer varkens dan mensen, zo’n 20 miljoen per jaar. Maar wat weten we eigenlijk over ze? In tegenstelling tot het clichébeeld van lui en vies, zijn varkens intelligent, sociaal en nieuwsgierig, zo blijkt uit de verschillende documentaires die Holland Doc 24 deze week vertoont. Aanleiding voor deze themaweek is de Holland Doc uitzending Goddelijk Varken op Dierendag, 4 oktober aanstaande om 23.00 uur op NED 2. In deze documentaire komt de complexe relatie naar voren die slager Gerard heeft met zijn varken Dorus. [Bekijk de video hier]

Gerard verkeert in de stellige overtuiging dat het vlees van een gelukkig varken beter smaakt dan dat van een treurig varken. En dus voedt hij zijn eigen varkens op, in zijn achtertuin. Van biggetje tot worstje; Gerard neemt zijn vak serieus. Slachten, malen, en het zoveel mogelijk vlees uit één varken halen. Maar hij heeft ook een zwak voor zijn knorrende vrienden. De documentaire Goddelijk Varken (Hans Dortmans, NPS) toont Gerards gemengde gevoelens jegens Dorus.

In Knor - 110 kilo in 25 weken (HUMAN) portretteert Machteld Detmers een vleesvarken met de officiële naam 26.571. Geboren op een varkensvermeerderingsbedrijf in Drenthe staat zijn leven in het kader van een zo snel mogelijke groei in een zo kort mogelijke tijd. Vanuit zijn eigen beleving vertelt 26.571 over de dagelijkse gang van zaken op het bedrijf.

Waar vroeger de schillenboer langs kwam om etensresten in te zamelen voor zijn varkens, is met de verregaande industrialisering en schaalvergroting in de varkenshouderij de overstap gemaakt naar soja als veevoer. Nederland koopt zijn soja in landen als Brazilië en Argentinië, waar het goedkoop is, maar waar de sojateelt ten koste gaat van miljoenen hectares oerwoud. In de serie over de varkens Ot & Sien van de Keuringsdienst van Waarde (RVU) ziet Roland Duong met eigen ogen wat voor verwoesting de teelt van soja voor varkens aanricht. Tegelijkertijd laat Wouter Klootwijk met het groot brengen van de twee eigen varkens Ot en Sien oude tijden herleven.

De afstand tussen de mens en de oorsprong van haar voedsel is erg groot geworden. Wat is ons voedsel eigenlijk, hoe wordt het gemaakt en waar komt het vandaan? Beeldend kunstenaars Elles Kiers en Sjef Meijman verbleven gedurende zes weken met vier Bunte Bentheimer varkens in de P.A.I.R. (Portable Artist In Residence) op het industriegebied Europark in Coevorden, op de grens van Nederland en Duitsland. Zij deden daar onderzoek naar de herkomst van dit varkensras en de manier waarop ze werden gehouden. Filmmaker Dinanda Luttikhedde maakte de film Beest n.a.v. de 24 uur als hulpagrariër in de P.A.I.R. De film gaat over de sociale en paradoxale relatie tussen de mens en het varken.

Steeds vaker slaan ziekenhuizen alarm over de moeilijk te bestrijden en zeer besmettelijke MRSA bacterie, die levensbedreigend is voor mensen omdat bestaande antibiotica er niet meer tegen helpen. Varkensstallen zitten er vol mee zitten en een groot deel van de boeren is besmet met MRSA. Artsen vrezen dat deze varkenshouders de bacterie verspreiden onder de bevolking. In de nog altijd actuele Zembla aflevering Ziekenhuisbacterie in de varkensstal (VARA, Hetty Nietsch) aandacht voor dit groeiende probleem.

Programmamakers Teun van de Keuken en Roland Duong willen graag weten wat ze eten. In de aflevering Zelfslachtende slagers (VPRO) uit de serie De Slag om Brussel gaan ze op zoek naar slagers die hun biggetjes eigenhandig de nek omdraaien. Duong maakt in Amsterdam illegale worst en Van de Keuken is in Portugal getuige van een strijd om leven en dood tussen een varken van 200 kilo en vier mannen met een mes. Niet voor kijkers met een gevoelige maag.

Holland Doc 24 – Bekijk de wereld met andere ogen

Kijk voor de uitzendtijden op: www.hollanddoc.nl

Boycot vlees van antibiotica boeren in de supermarkt

Supermarkten moeten antibioticagebruik in vee-industrie boycotten

Varkens in Nood roept supermarkten in Nederland op om vlees van boeren die veel antibiotica gebruiken te weren uit de schappen. De supers moeten er bovendien zorg voor dragen dat het vlees vrij is van MRSA. Op deze manier worden veehouders gedwongen hun antibioticagebruik terug te dringen.

Het antibioticagebruik per dier in de Nederlandse veehouderij is het hoogst in Europa. Veehouders verbruikten vorig jaar ruim 500 ton antibiotica, terwijl boeren in Denemarken met een vergelijkbare veestapel toe konden met nog geen kwart van deze hoeveelheid. Tot nu toe onderneemt de sector geen enkele actie om het medicijngebruik terug te dringen. Supermarkten kunnen het verschil maken door geen vlees meer af te nemen van producenten die hun dieren grote hoeveelheden antibiotica toedienen.

Hans Baaij, directeur Varkens in Nood: ‘Voor boeren is het nu niet interessant om te stoppen met het toedienen van antibiotica. Het is een goedkope manier om dieren onder erbarmelijke omstandigheden toch gezond te houden en sneller te laten groeien. Als de supermarkten eisen gaan stellen, zullen ze hun bedrijfsvoering moeten aanpassen.’

Overmatig gebruik van antibiotica zorgt ervoor dat steeds meer bacteriën resistent worden voor deze geneesmiddelen, wat een gevaar oplevert voor de volksgezondheid. Een groeiend aantal patiënten loopt onbehandelbare infecties op. De resistente bacterie MRSA, die veelvuldig op varkenshouderijen voorkomt, is een groeiend probleem in ziekenhuizen. Vooral voor zieken, ouderen en jonge kinderen is deze bacterie levensgevaarlijk. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat MRSA op vleesproducten terecht kan komen. Ook hier zouden supermarkten hun verantwoordelijkheid moeten nemen, door vlees te (laten) controleren op MRSA.

Hans Baaij: ‘Het is absurd en onverantwoord dat voor een gering economisch belang de volksgezondheid op het spel wordt gezet. Als een bacterie als MRSA via de boodschappen bij de consument terecht komt, dan is het einde zoek. Supermarkten moeten er zorg voor dragen dat hun producten veilig zijn.’

Hans Baaij was te gast bij een uitzending van Tros Radar op 22-03-2010 over de gevaren van MRSA.

Huisartsen vrezen megastallen

Dit is de ingezonden brief in het Eindhovens Dagblad waarin Brabantse huisartsen bestuurders en politici oproepen om te stoppen met verdere ontwikkeling en inrichting van landbouwontwikkelingsgebieden.

Oirschotse en Beerse huisartsen maken zich zorgen over de schadelijke effecten van megastallen.

Op dit moment is er in Noord Brabant veel beroering ontstaan door de komst van z.g. megastallen. Megastallen zijn zeer grote onderkomens, waar massaal varkens, kippen en andere dieren worden gehouden. Het gaat om bijvoorbeeld 9.000 varkens per stal en één zo’n stal is 250 meter lang, 100 meter breed en 11 tot 14 meter hoog.
Zij worden gepland in z.g. landbouwontwikkelingsgebieden (LOG’s), zoals het LOG Langerijt bij Oostelbeers en het LOG bij de Stille Wille.
Los gezien van bezwaren tegen de afbraak van het fraaie Brabantse landschap door de reuzen- gebouwen, het offeren van kleine weggetjes ten behoeve van aan en afvoer van voer en vee, de geringe bijdrage aan de werkgelegenheid in de regio,het dierenwelzijn, de stank en lawaaioverlast èn de geplande bouw vlakbij kwetsbare natuurgebieden (Baest en ’s Heerenvijvers), willen de Oirschotse en Beerse huisartsen vooral hun zorgen uitspreken over de bedreiging van de volksgezondheid.
Er zijn in onze ogen twee belangrijke ontwikkelingen, die negatief kunnen uitpakken voor die volksgezondheid, te weten:
1. Toename van concentraties fijnstof in de lucht met name voor de bewoners in de omgeving (de regio Eindhoven behoort al tot een van de gebieden met de meeste luchtvervuiling).
2. Het in (soms) in explosieve mate toenemen van concentraties van bacteriën en virussen, te weten de MRSA bacterie, de Q-koorts verwekker en het Mexicaanse (voorheen varkens) griepvirus.
Wat betreft de concentratie fijnstof, die vrijkomt bij megastallen: hier zijn al diverse onderzoeken naar gedaan. Het resultaat van deze onderzoeken is heel verschillend en varieert van onduidelijk of het schadelijk is tot duidelijk aangetoonde schade voor de gezondheid.
Wij merken in onze praktijken echter een grote toename van patiënten met longafwijkingen en wel op het niveau van de lagere luchtwegen, de longblaasjes. Longblaasjes zijn noodzakelijk voor de gaswisseling van ons lichaam, anders gezegd, via de longblaasje komt zuurstof in ons bloed en wordt koolzuur als afvalproduct weer uitgeblazen.
Wanneer deze blaasjes beschadigd raken ontstaat kortademigheid, eerst bij inspanning, later ook in rust, het is een aandoening die niet geneest, langzaam erger wordt en in feite dus chronisch is. Deze ziekte noemen we COPD, vroeger wel longemfyseem genoemd.
De belangrijkste boosdoeners zijn roken en fijnstof. Dit laatste komt in de lucht door autoverkeer, maar ook door industrie en megastallen. Luchtwassers, die bij megastallen worden geplaatst, zouden de lucht grotendeels zuiveren van stank, maar niet van fijnstof.
Hier in de regio is de laatste 15 jaar de varkenshouderij fors uitgebreid en het ligt voor de hand, dat dit invloed heeft op de toename van longziektes, die wij vaststellen. Wij maken ons hier in ieder geval ernstige zorgen over.
Wat betreft de bacteriën: bij grote concentraties van dieren en met name wanneer uit voorzorg antibiotica worden toegediend zullen er uiteindelijk bacteriën ontstaan die resistent zijn tegen de gangbare antibiotica (de MRSA bacterie), met andere woorden: gewone penicillines hebben hier geen vat meer op. Daarnaast kunnen zich bacteriën ontwikkelen die zeer bedreigend voor de mens zijn. Een voorbeeld hiervan is de Q-koorts bacterie, die in geitenmest voorkomt en waarvan iedereen heeft kunnen lezen hoe explosief deze zich dit jaar heeft ontwikkeld. Mensen, die door de Q-koorts bacterie worden besmet, zijn doodziek en kunnen blijvende schade overhouden aan longen, hartkleppen en gewrichten.
De MRSA bacterie is een nachtmerrie voor ziekenhuizen, omdat deze vrijwel niet uit te roeien is. MRSA bacteriën komen veel voor in het buitenland, waar heel royaal met antibiotica wordt gewerkt en in Nederland bij varkensconcentraties in stallen, waar ook veel antibiotica worden gegeven. Veel mensen zijn drager van deze bacterie, o.a. varkenshouders en hun familie, zonder dat ze daar verder last van hebben. Het zijn juist de kwetsbare bevolkingsgroepen, zoals bejaarden en mensen met chronische aandoeningen, die hierdoor ziek kunnen worden.
Steeds meer ziekenhuizen willen eerst patiënten onderzoeken op het voorkomen van de MRSA bacterie, voordat iemand kan worden opgenomen. Dat geldt voor iedereen die recent in het buitenland is geweest als ook in Nederland voor varkenshouders en hun gezinsleden.
Een derde zeer actuele bedreiger van onze gezondheid is het Mexicaanse griep virus. Destijds is dit ontstaan vanuit varkenshouderijen in Mexico en heette dan ook varkensgriep. Omdat deze benaming volgens ZLTO Nederland de varkensindustrie een slecht imago zou geven, heeft men deze met succes veranderd in Mexicaanse griep. Het gaat echter onverminderd om een virus dat o.a. vanuit varkensconcentraties is ontstaan en nu een pandemie veroorzaakt.
Gezien het bovenstaande vinden wij, huisartsen in Oirschot en Oost West Middelbeers dat het in een dicht bevolkt gebied als Brabant in dit stadium onverantwoord is LOG gebieden aan te wijzen en in te richten met megastallen. De risico’s voor ernstige schade voor de volksgezondheid zijn groot, in ieder geval onvoldoende onderzocht en wij willen daarom alle bestuurders en politici, die zich met deze materie bezighouden oproepen te stoppen met verdere ontwikkeling en inrichting van LOG gebieden, nu eindelijk eens het geldelijk gewin niet als prioriteit te stellen maar verder te kijken naar de consequenties op langere termijn.
Dat betekent, dat er eerst een gedegen onderzoek moet komen naar de risico’s van megastallen en andere veeconcentraties. Pas als deze in kaart zijn gebracht en de consequenties te overzien zijn, kan een verantwoord landbouwbeleid worden gevoerd.

De gezamenlijke huisartsen van Oirschot en Oost West en Middelbeers

Het NOS journaal van 4 december 2009:
In Nederland zijn onnodig veel mensen zwaar ziek geworden door de Q-koorts. Dat zeggen Brabantse GGD-artsen en microbiologen in het programma Zembla. Zij zeggen dat voor de overheid de belangen van de geitenboeren zwaarder wogen dan de volksgezondheid.

De gezondheidsdienst voor dieren weigerde de GGD's te vertellen op welke geitenbedrijven Q-koorts heerst. Een snelle aanpak werd daardoor verhinderd.

Prestatiedruk zorgt voor levensgevaarlijk antibioticagebruik

Morgen, op de Europese Antibioticadag, start een publiekscampagne over het gebruik van antibiotica. De reden hiervoor is de toenemende antibioticaresistentie in veel Europese landen. Hoewel het antibioticagebruik in de geneeskunde (niet te verwarren met de bio-industrie) in Nederland laag is, bestaat ook hier het risico van resistentie-ontwikkeling.

In de Stentor vandaag een alarmerend bericht met als titel Overmatig gebruik antibiotica doet 'superbacterie' ontstaan.

Daaruit het volgende citaat.
Waar ziekenhuisartsen zeer terughoudend zijn bij antibioticakuren, wordt bij boerenbedrijven nog altijd kwistig gestrooid met penicillines, tetracyclines, sulfonamiden en andere middelen.

"Een hele, hele grote zorg", noemt Roel Coutinho van het RIVM de ontwikkeling. De directeur Centrum Infectieziektebestrijding luidde drie jaar geleden al de noodklok, toen enkele varkensboeren de multiresistente MRSA-bacterie bij zich droegen. Daarmee was voor het eerst vastgesteld dat de ziekteverwekker van varkens overgedragen kon worden op de mens. Deskundigen noemen de grote prestatiedruk als verklaring voor de antibioticaverslaving van veehouders.

Om rendabel te draaien, fokken zij hun biggen en kuikens in korte tijd op tot volwassenheid en zwepen ze melkkoeien op tot telkens hogere zuivelproductie. Het gevolg is dat dieren eerder vatbaar zijn voor ziekten, waardoor boeren weer steeds sneller naar de pillenpot grijpen.

Dierenarts Henk-Jan Ormel weet precies hoe het er aan toe gaat. Een stel hoestende varkens in een tochtige, koude stal? Geef ze een stevige antibioticakuur en ze zijn er zo weer bovenop. Helpt het niet, probeer je gewoon een ander middel. "Als een dierenarts weigert, is er altijd wel een ander die de medicijnen wel wil voorschrijven", zegt Ormel, tevens Tweede Kamerlid voor het CDA.

Al is het alleen maar omdat er voor de dierenartsen flink aan te verdienen valt. "Bovendien voelen artsen zich onder druk gezet. Als jij een paar grote veebedrijven tot je clientèle hebt, wil je die graag behouden".

Tot zover de Stentor.

Het artikel is opmerkelijk omdat het duidelijk de belangen van de betrokkenen schetst. Het gaat de boer en de dierenarts om met zoveel mogelijk dieren zoveel mogelijk geld te verdienen met zo min mogelijk moeite.
Deze wens is menselijk, maar levensgevaarlijk. Het is aan de politiek om paal en perk te stellen aan de neiging om ons land, milieu en de dieren te gebruiken als productieplatform ten koste van andermans belastinggeld, onze gezondheid en leefbaarheid voor mens en dier.

Kinderopvang en zorg in broeinesten van MRSA?

Het Financiële Dagblad van 31 juli meldt dat steeds meer boeren van hun bedrijf een zorgboerderij maken. Het gaat daarbij om het tegen betaling opvangen van bijvoorbeeld verstandelijk gehandicapten of ouderen die een beetje meehelpen op de boerderij. Een paar minuten zoeken op internet leert dat ook kinderopvang aan populariteit wint. Niet zo vreemd, want drie jaar geleden al maakte het weekblad De Boerderij een reportage over Kinderdagverblijf Beestenboel in het Gelderse Overasselt waaruit bleek dat het opvangen van kinderen meer oplevert dan het houden van varkens.

Varkens? Jawel varkens. De Beestenboel houdt op hetzelfde bedrijf naast kinderen ook varkens. De man verzorgt de varkens en vrouw doet de kinderen. De Beestenboel is overigens niet het enige varkensbedrijf waar deze, zacht gezegd, buitengewoon merkwaardige combinatie van activiteiten voorkomt.

De combinatie is merkwaardig omdat varkenshouderijen een bron zijn van MRSA. Al in 2006 meldde Het Bureau Risicobeoordeling van Voedsel en Waren Autoriteit in het Agrarisch Dagblad dat er sprake is massale MRSA-besmetting in de Nederlandse varkenshouderij. Bij onderzoek op slachtvarkens bleek dat de ziekenhuisbacterie die resistent is tegen veel antibiotica, voorkomt in 80% van de koppels. Bijna de helft van alle varkenshouders in Nederlanders is besmet met de bacterie en dus drager van het virus.

MRSA (Meticilline-Resistente Staphylococcus Aureus) is op zichzelf voor gezonde mensen niet gevaarlijk maar voor risicogroepen zoals mensen met weinig weerstand, ouderen, en mensen die al ziek zijn wel. Omdat MRSA zo goed als resistent is tegen anti-biotica zijn er voor mensen die besmet zijn en ziek worden geen geneesmiddelen die werken.

Het gemak waarmee de overheid vergunningen afgeeft voor kinderopvang zorgvergunningen staat in schril contrast tot de maatregelen die ziekenhuizen nemen wanneer een besmetting wordt ontdekt: Zo moet het ziekenhuispersoneel schorten dragen. Ook moet men een masker opzetten zodat de bacteriën niet gemakkelijk ingeademd kunnen worden. Ook gebruikt men handschoenen en wast en ontsmet men de handen bij het verlaten van de kamer. Voor de facilitaire dienst is er ook een speciale taak weggelegd. Na gebruik van een kamer door een MRSA-positieve patiënt worden vloeren en muren gedesinfecteerd. Bezoekers moeten na bezoek de handen wassen en ontsmetten en vervolgens het ziekenhuis onmiddellijk verlaten zonder andere patiënten te bezoeken.

Onder het aanbod van opvang door boeren zijn ook geitenhouders. Dat leek ongevaarlijk tot begin dit jaar toen in Noord Brabant een heuse epidemie van Q-koorts uibrak met naar schatting 5000 besmettingen.

Het is niet gezegd dat MRSA of Q-koorts op de bedrijven die zorg of kinderopvang bieden rondwaart. Maar het is evenmin gezegd dat het niet zo is. Wat MRSA betreft is kans ongeveer 50%.
In Nederland is in de veehouderij niets, maar dan ook helemaal niets, geregeld voor het welzijn van de dieren die daar worden gehouden. Voor de mensen die daar nu ook worden gehouden kennelijk ook niet, en dat is uit een oogpunt van volksgezondheid meer dan vreemd.

Marianne Thieme over de plannen voor varkensflats

Ik wil beginnen met een uitspraak van Loesje over varkensflats: ‘als varkens gestapeld moesten worden, dan waren ze wel vierkant’.
Per driekamerflat houden wij 120 dieren. Nu willen we de dieren zelf in een flat gaan zetten. Het moet niet veel gekker worden in dit land. Door hoger te bouwen, zouden de varkens meer ruimte kunnen krijgen. Hoe naïef kun je zijn? Zou het ruimtegebrek voor de dieren niet vooral ingegeven worden door economische motieven (veel vlees door weinig lichaamsbeweging) die ook in de varkensflat eerder tot hogere winstcijfers zullen moeten leiden dan tot een hoger welzijnsniveau? Kent de varkensflat dierenwelzijn als oorsprong, als doel of als verkoopargument? Je hoeft niet heel erg street smart te zijn om te begrijpen dat alleen de derde optie serieus in overweging te nemen is.
De commotie over varkensflats die oprukken in Nederland, met name Overijssel, groeit. Ook de weerstand in de Tweede Kamer tegen varkensflats neemt toe evenals het lokale verzet hier in Overijsssel. Dit Kabinet gaat echter gewoon door met het sponsoren van varkensflats, dus ook de Overijsselse.

Want wat blijkt: Het Nationaal Groenfonds onder voorzitterschap van Prof mr. P van Vollenhoven heeft besloten in samenwerking met de Rabobank leningen aan intensieve veehouderijen te verstrekken tegen 2% rente om bedrijfsverplaatsingen mogelijk te maken. Wat in de praktijk betekent dat varkensflats alle ruimte krijgen.

Het Groenfonds is een fonds met overheidsgeld. De intensieve veehouderij profiteert dus van goedkope leningen van de overheid en klaagt tegelijkertijd dat ze nergens welkom is. Geen wonder, want welke burger wil nu een varkensflat en de bijbehorende milieuvervuiling in zijn dorp, gesponsord door de overheid en dus van ons belastinggeld dat talloze betere doelen kan dienen. Waarom zouden burgers eigenlijk solidair moeten zijn met een commerciële sector die een verwoestend effect heeft op onze leefomgeving?

Tien jaar geleden heeft iedereen in Nederland met eigen ogen kunnen zien welke problemen we ons op de hals halen wanneer we ons kleine landje volproppen met landbouwdieren. De mannen in witte pakken, de grijpers en de gedode varkens die met vrachtwagens tegelijk werden afgevoerd maakten pijnlijk duidelijk dat de intensieve veehouderij letterlijk op een dood spoor zit. Het was duidelijk: zo kon het niet langer.

De dramatische gevolgen van de verspreiding van dierziekten zoals massale dodingen van gezonde dieren en muterende virussen die mensenlevens in gevaar brengen worden veroorzaakt door de hoge concentraties aan landbouwdieren. De internationale handel in levende landbouwdieren en dierlijke produkten versterkt dit risico. Maar ondanks dat, blijft de diersector in Nederland onverminderd doorgaan met het zoeken naar mogelijkheden om de veehouderij nog grootschaliger te maken. Én intensiever om tegen zo laag mogelijke kosten te kunnen produceren.

De sector gaat daarmee volledig voorbij aan de maatschappelijke kosten die hoger en hoger worden omdat de sector zonodig de slager en melkboer van Europa, of zelfs van de wereld wil zijn. De aantasting van het milieu, de natuurgebieden, de gezondheid van mensen in de omgeving, al die negatieve effecten komen voor rekening van de burger.

Enkele jaren geleden bleken de vervuilingskosten van de veehouderij al te liggen op 2 miljard euro per jaar. Dat is een bedrag dat onze samenleving moet ophoesten in de strijd tegen zure regen, aantasting van natuurgebieden, vervuiling van ons drinkwater en opwarming van de aarde. Dan heb ik het nog niet eens gehad over de miljarden euro’s die de dierziektencrises ons de afgelopen jaren hebben gekost en de grote gevaren voor de volksgezondheid.

Het feit dat ziekenhuizen tegenwoordig een speciale quarantaine afdeling hebben voor varkenshouders vanwege de levensgevaarlijke MRSA-bacterie die kan overleven door het massale gebruik van antibiotica in de varkenssector is onacceptabel.

Vorige maand verscheen een bericht van de wereldvoedselorganisatie FAO waarin werd gewaarschuwd voor de gevolgen van de steeds intensievere veeteelt. Dierziekten bedreigen de mens meer dan vaak gedacht wordt, stelt men. Het risico van overdraging van ziekten van dier naar mens neemt in de toekomst toe. De enorm toegenomen populatie mensen en dieren, en de mobiliteit van mensen en goederen spelen daarbij een belangrijke rol, aldus de FAO.

FAO-beleidsexpert Joachim Otte zegt in het artikel: “Excessieve concentratie van dieren in grootschalige industriële productie-eenheden moet worden gemeden. Adequate investeringen voor de verhoging van bio-veiligheid en het monitoren van ziekten zijn noodzakelijk”.

Is de provincie bereid deze waarschuwing ter harte te nemen, en ruimte te bieden aan kleinschalige gezinsbedrijven in plaats van aan megabedrijven zoals de varkensflats?

We houden teveel varkens, teveel kippen, teveel koeien op een te klein oppervlak. En dat allemaal te dichtbij waardevolle natuurgebieden en te dichtbij de woonomgeving van burgers op het platteland. Om nog maar te zwijgen van de wereldwijde gevolgen voor milieu, dierenwelzijn, biodiversiteit en een eerlijke voedselverdeling. Als gevolg van de massale invoer van waardevolle granen uit derde landen voor het voer van dieren in de intensieve veehouderij hebben velen mensen aldaar niets te eten. De Wereldvoedselorganisatie (FAO) en veel onafhankelijke onderzoekers geven aan dat de veehouderij vervuilender is dan verkeer en vervoer samen. De broeikasgassenuitstoot wordt voor 18% veroorzaakt door de veehouderij, dat is meer dan door verkeer en vervoer samen (14%).

Minister Cramer heeft toegezegd bij de invoering van de nieuwe wet luchtkwaliteit, dat bedrijven die de 1% norm m.b.t fijnstof naar verwachting zullen overtreden. Op een expliciete vraag vanuit de eerste kamer of dat betekent dat aanvragers die niet kunnen garanderen binnen die 1% norm niet mogen bouwen, zoals kippen- en varkensflats, heeft de minister toegezegd dat die bouwaanvragen inderdaad niet gehonoreerd zullen kunnen worden. Ik ben benieuwd hoe provincie en gemeenten om zullen gaan met deze toezegging van de minister.

Dank u wel,

Marianne Thieme

Onhygienisch geleuter van hoogleraar van Knapen

Volgens hoogleraar van Knapen in Trouw zijn in het debat rond dierenwelzijn feiten van ondergeschikt belang geworden. 'Er is te veel emotioneel geleuter; ook in de politiek met die Partij voor de Dieren. Mensen hechten aan het nostalgische plaatje van die scharrelvarkens. Maar die hadden vroeger weinig meer dan een smerig kot, waarin het ook nog vaak van het ongedierte krioelde.'

Hij ageert ook tegen H5N1. 'Dit virus waart al 10 jaar rond en heeft in die tijd wereldwijd 200 levens gekost. In Nederland overlijden jaarlijks 1.000 à 1.500 mensen aan de griep. Waar hebben we het dan over met H5N1.'

Van Knapen raadt aan ‘glazen’ varkensstallen te ontwerpen. 'Installeer webcams en laat zien dat het allemaal niet zo ernstig is met dierenwelzijn. In een doorsnee varkensstal kun je van de vloer eten. Je kunt beter met een varkensstal te maken hebben dan met een ziekenhuis. Er is geen ziekenhuis dat zulke strenge eisen stelt aan zijn bezoek als de varkenshouder.'

Tot zover Trouw.

Van Knapen redeneert onzuiver. De Partij voor de Dieren pleit niet voor een terugkeer naar vroeger, maar wil in ons land minder varkens die onder betere omstandigheden worden gehuisvest en ook buiten kunnen komen.

De strenge eisen die een bio-industriemanager stelt bij het bezoek van zijn stallen hebben vooral te maken met de angst dat ziektekiemen zijn bedrijf insluipen dan om zijn bedrijf schoon te houden.

Misschien dat van Knapen maar eens een tijdje in een varkensstal moet gaan wonen, met een webcam erbij, dan kan iedereen zien hoe snel hij zich verveelt.

Bereiden varkensvlees is een klein risico voor besmetting met MRSA

Veel varkens (40%) zijn drager van Methicilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA). Dit komt waarschijnlijk doordat de gangbare varkenshouderij veel gebruik maakt van antibiotica. Niet alleen als medicijn, maar ook als preventief medicijn en kortgeleden pas verboden als groeibevorderaar. Hierdoor kon de bacterie resistentie tegen antibiotica ontwikkelen en zich ongestoord vermenigvuldigen. In het slachthuis kan ook varkensvlees erdoor besmet raken. Ook kalfsvlees kan de besmetting hebben. Mogelijk is biologisch vlees minder vaak besmet.
MRSA kan ook op varkensvlees voorkomen (ca. 2%). Bij het bereiden van rauw varkensvlees is het daarom belangrijk hygiënisch te werken en de handen goed te wassen. Op bereid varkensvlees komt de bacterie niet meer voor. Dat is logisch, want dat is het gevolg van het braden. Of de bacterie in of op degene achterblijft, die het vlees bereidt, is onbekend.

Van de Nederlandse bevolking is naar schatting 0,03% drager van de MRSA-bacterie. Een deel van hen is beroepsmatig in aanraking gekomen met de bacterie, zoals varkenshouders. Uit een kleinschalig onderzoek door de Universiteit van Nijmegen bleken 6 van 26 onderzochte varkenshouders besmet met een aan varkens gelieerd type van MRSA. Een ander deel van de menselijke dragers is ermee besmet in het ziekenhuis.
De bacterie is geen probleem voor de drager tot het moment dat deze kwetsbaar wordt bij ziekte. Op dat moment is er vaak geen antibiotica meer effectief om een infectie uitbraak tegen te gaan. Overlijden is dan een groot risico.

Varkensboeren krijgen in het ziekenhuis koekje van eigen deeg

MRSA is een bacterie die nauwelijks met antibiotica is te bestrijden omdat deze resistent is. Die resistentie is het gevolg van het gebruik van antibiotica in de intensieve veehouderij. Ziekenhuizen zijn daarom zeer voorzichtig met mensen die resistente bacteriën bij zich dragen, want een pandemonium van bacteriële infectie oftewel een epidemie in het ziekenhuis met massale dodelijke afloop ligt op de loer.
Ongeveer een kwart van de varkensboeren en veeartsen die met varkens werken is met MRSA besmet. Worden zij in het ziekenhuis behandeld, dan kunnen zij de besmetting doorgeven. Zij en hun familieleden worden daarom in quarantaine gehouden. Hun behandeling lijkt daarmee op de manier waarop de varkens zelf ook in afzondering worden gehouden. Varkenshouders spreken daarbij van een gezonde bedrijfsvoering. Hoe kleiner de kans op virale en bacteriële besmetting, hoe gezonder de status van het varken door hen genoemd wordt.
Varkensboeren zijn niet alleen een gevaar voor de gezondheid van dieren, maar ook van mensen.