De wereld voeden en het klimaat niet opwarmen

Het klimaat warmt op en dat is voor Nederland helemaal niet zo vervelend wanneer het uitpakt zoals in 2014: wel warmer maar geen extreme hitte in de zomer. De olieprijzen zijn op dit moment van schrijven laag dus economische activiteiten zullen wat aantrekken. Voor het individu is het op dit moment weinig zorgwekkend, afgezien van persoonlijke omstandigheden. Toch weten we allemaal dat de vlees- en zuivelconsumptie de grootste bijdrager is aan klimaatopwarming.
Voor wie nadenkt over een duurzame ontwikkeling van van alles is het niet zo moeilijk: stel we gaan minder vlees eten en we zorgen dat de alternatieven aantrekkelijker zijn dan wat we nu doen, dan slaan we diverse vliegen in één klap.
Een verandering van levensstijl kan door diverse redenen uitblijven. Veranderen kost nu eenmaal moeite en leidt soms tot weerstand in de eigen omgeving. Maar zoals de Triodosbank in één van haar spotjes laat zien: zelfs een kikker klimt uit een opwarmende pan. Waarom zouden mensen dan de spreekwoordelijke kop in het zand blijven steken? De vergelijking met de kikker is herkenbaar: we voelen dat er veel verandert, maar er is ook veel tegenstrijdige informatie of deze ontwikkeling wel zo erg is. Vraag je altijd af in wiens belang het is om desinformatie te verspreiden.

Of je nu een pessimist of optimist bent of iets er tussenin: ontwikkelingen zijn tegenwoordig niet meer zo voorspelbaar als vroeger omdat we in de steeds globaler communicerende wereld allemaal een kleine factor zijn in de loop van ontwikkelingen. Dat is mooi, want we doen er toe en niemand heeft het bewijs dat hij zelf heel veel machtiger is dan een ander. Er zijn veel verschillende paden die mensen kunnen lopen in deze ontwikkelingen. De een zal zich richten op vergroting van zijn materiële welvaart, een ander zal meer heil zien in persoonlijke ontwikkeling. Een deel doet beide. Geen ene keuze is beter dan de andere, maar er is wel verschil in gevolgen die het heeft voor de omgeving.

Mensen proberen elkaar te overtuigen en in die poging lijkt alles geoorloofd te zijn en sneuvelt als eerste de waarheid.

De economie wordt aangejaagd wanneer er veel geconsumeerd wordt in binnen- en buitenland. Nederland heeft veel export en onze welvaart hangt daarmee samen. Vrijheid is belangrijk voor het individu en de samenleving. Vrijheid betekent dat er geen moreel oordeel hoort bij iemands levensstijl behalve wanneer deze de belangen en vrijheid van de ander schaadt. We kunnen dus niemand verplichten om een sobere of altruïstische levensstijl aan te houden. We kunnen dit niet en we hoeven dit niet. We bezitten met zijn allen genoeg kennis en inzicht om de globale samenleving zo in te richten dat we de koppeling tussen moraal, vrijheid en duurzaamheid zo los mogelijk kunnen houden.

Het enige wat we ons af en toe zouden moeten afvragen: zijn we onderdeel van een probleem of van een oplossing? Hebben we een open mind, denken we zelf of laten we ons constant geruststellen door selectief te winkelen in desinformatie?

Een tevreden doordeweekse vegetarier

Graham Hill vertelt op Ted.com welke voordelen hij ervaart bij doordeweeks geen vlees meer te eten:

Filosoof Baggini over het eten van vlees

Mac van Dinther interviewt voor de boekenbijlage van de Volkskrant filosoof Julian Baggini.
‘Ik wil niks verkeerds zeggen over vegetariërs en veganisten. Vergeleken met de grote meerderheid vleeseters die nergens over nadenken doen zij het stukken beter. Maar ik ben er niet van overtuigd dat het verkeerd is om vlees te eten.
'Het lijkt mij dat het doden van een dier op zichzelf geen probleem is. Dood is een fact of life in de dierenwereld. Dieren in het wild worden ook niet oud in het bejaardenhuis en als ze sterven, gaat dat niet altijd vreedzaam. Vaker worden ze uit elkaar gerukt door roofdieren.
'Het verminderen van onnodig leed, dat is waar het echt om gaat als we het over dieren hebben. Als je goed voor een dier zorgt en je doodt het op de juiste manier, dan kunnen die dieren weleens de winnaars zijn in de biologische loterij uit het oogpunt van lijden. Dat geldt nadrukkelijk niet voor beesten die gehouden worden in de industriële veehouderij. Dieren hebben ruimte nodig om te leven.
'Ik heb vlees lang gemeden. Op een keer ben ik meegegaan met een vriend die zijn varkens liet slachten. Het was geen mooi gezicht. Maar ik had naderhand wel het gevoel dat ik deze varkens met een gerust geweten kon eten. Ze waren onder goede omstandigheden gehouden en toen ze geslacht werden, was er geen enkele stress.
'Er zijn mensen die zeggen dat je een dier zelf moet kunnen doden om vlees te mogen eten. Dat denk ik niet. Moet je een openhartoperatie hebben gezien om er een te mogen ondergaan? Ik denk dat het wel goed is als mensen het een keer zien. Dan besef je dat vlees geen triviaal ding is. Er komt dood aan te pas'.

Boeken van Julian Baggini op bol.com.

Website voor jonge vegetariërs

Voeding Nu online meldt het volgende.
Website voor jonge vegetariërs
Vegakids.nl is een nieuwe website van de Vegetariërbond voor kinderen van 7 tot met 12 jaar die nieuwsgierig zijn naar vegetarisch eten of al vegetariër zijn.
De website is bedacht door twee Vegakids, Lotte en Mees Vos, die hun hele leven al vegetarisch eten. Met hun hulp (en de resultaten uit de Online Vragenlijst Vegakids waarin kinderen gevraagd werd naar hun eetgewoonten en internetgebruik) heeft de Vegetariërsbond de website verder uitgebouwd.

Lotte en Mees.
Vanaf hun 8ste jaar mochten Lotte en Mees van hun ouders zelf kiezen of ze vegetariër wilden blijven of dat ze toch vlees wilden gaan eten. Lotte en Mees hebben er toen allebei voor gekozen om vegetariër te blijven. ‘We zijn het namelijk eens met onze ouders: ‘het eten van vlees is zielig voor de dieren die daarvoor gefokt en geslacht moeten worden’.

Reden.
Uit het onderzoek bleek dat de belangrijkste reden van kinderen om te kiezen voor vegetarisch eten de liefde voor dieren is. ‘Kinderen kunnen het hoog aaibaarheidsgehalte van dieren en een stuk vlees op hun bord vaak niet los van elkaar zien’.

Vragenlijst.
90% van de kinderen uit de Online Vragenlijst Vegakids wil geen vlees eten, maar slechts 70% van deze kinderen eet vegetarisch. De andere 20% wil geen vlees meer eten, maar wordt hierin niet gesteund door hun ouders. Voor deze en alle andere nieuwsgierige kinderen geeft Vegakids uitgebreide achtergrondinformatie en hulp en tips bij het vervangen van vlees en een ‘Hoe-overtuig-ik-mijn-ouders’ checklist.

Doel.
Het doel van Vegakids.nl is om kinderen op een enthousiaste, frisse en positieve manier uitleg te geven over gezond en vooral lekker vegetarisch eten. De website bevat nieuwtjes, vegarecepten, maandelijks een nieuwe poll, een (activiteiten)kalender, Mail&Win-acties, filmpjes en de enige echte Vegastrip.

Focus: Vlees, wat kost het ons eigenlijk?

Zondagavond 30 november werd de Britse documentaire 'The Truth About Meat' uitgezonden, waarin presentator Michael Mosley laat zien hoe bedreigend de almaar toenemende vleesconsumptie is voor onze aarde - maar ook wat we eraan kunnen doen.

Er zijn manieren waarop de productie van vlees minder milieubelastend kan. De gemakkelijkste manier is om minder vlees te eten.
Wie argumenten zoekt om vlees te blijven eten en tegelijk iemand van repliek te willen dienen die vindt -dat vlees eten het milieu te veel belast-, vindt deze argumenten in de documentaire. Maar weet dan dat de milieubelasting bij een lage vleesconsumptie wereldwijd niet meer relevant is.

We kunnen constateren dat we te maken hebben met tegengestelde krachten die moeilijk zijn te besturen. Enerzijds hebben mensen de vrijheid om vlees te eten, anderzijds worden de ecosystemen op aarde bedreigd wanneer iedereen dat in grote mate gaat doen. We weten dat boeren vlees en zuivel produceren in grote hoeveelheden omdat zij daaraan veel geld kunnen verdienen. We houden de politiek aan dat iedereen vrij is in de wens om zoveel mogelijk geld te verdienen. Wanneer we merken dat dit andere levensvormen schaadt laten we het aan de markt over om dit te reguleren. Heeft iemand iets tegen grootschalig geld verdienen aan voedselproductie dan zorgt hij maar dat er een beweging op gang komt die een tegenmacht kan vormen. Die tegenmacht zet net als de voedselindustrie alles op alles om mensen bewust te maken van hun koopgedrag.

Dit krachtenspel wordt gevoerd in de media en iedereen kan die informatie tot zich nemen die bijdraagt aan bestendiging van zijn overtuigingen. Het gevolg is dat enerzijds standpunten verharden en anderzijds dat degenen die wel openstaan voor verandering "food for thought" vinden. Betrokkenheid bij de dieren in de bio-industrie drukt de een uit in "zorgen voor natje en droogje" en de ander in "vrijheid om zich natuurlijk te gedragen". Wanneer er bijvoorbeeld een vogelgriep uitbreekt, dan ontstaat er plotseling een conflict tussen de verschillende niveaus van betrokkenheid. Het moeten doden van grote hoeveelheid vogels is erg voor de boer in kwestie. Op een ander niveau is het slechts een reddingspoging van een doodzieke sector. En "doodziek" is hier een benaming die bij de een instemming vindt en bij de ander weerstand.

Wie vindt dat hij helemaal niet wil bijdragen aan dierenleed en niet wil wachten tot mondiale ontwikkelingen (op het gebied van bewustzijn) zo ver zijn dat er minder schade wordt gedaan aan de leefomgeving van mens en dier kan beter gewoon stoppen met vlees eten en zich verdiepen hoe lekker en gezond eten ook zonder dierlijke producten kan.

Omdenken bij de jaarlijkse verhongering in de Oostvaardersplassen

Henk Bleker en Dion Graus discussieerden bij Jeroen Pauw over het jaarlijks terugkerende fenomeen dat 30% van de dieren in de Oostvaardersplassen verhongeren.
Dion Graus meldt dat we een zorgplicht hebben omdat het gebied besloten is en dieren niet vrij op zoek kunnen gaan op de Veluwe naar voedsel. Henk Bleker noemt dit argument niet realistisch omdat dit teveel geld en landbouwgrond kost.
Graus ziet als oplossing om de dieren jaarlijks te injecteren met een middel dat de voortplanting tegen gaat en Bleker pleit voor preventieve afschot zodat er voldoende voedsel overblijft. Het zijn bekende argumenten en de strijd is vooral een charme offensief.

Afhankelijk hoe je tegen dierenwelzijn en dierenrechten aankijkt zijn dit politiek bruikbare oplossingen. Voor wie vrijheid als grondrecht voor dieren serieus neemt is de oplossing een ecoduct bouwen onder of over het Veluwemeer en zo de dieren vrij te laten bewegen op zoek naar voedsel. Ondertussen kun je met anticonceptie de omvang van de populatie beperkt houden. Niet iedere grote grazer hoeft te blijven. De Nederlandse boeren produceren 3x zoveel voedsel dan in ons eigen land wordt verkocht. Het is best denkbaar om kosten van het ecoduct te compenseren met de gewonnen natuurwaarde en besparing op kosten die de overproductie van de Nederlandse veehouderij de belastingbetaler opleveren.

Vlees als luxe product

Mac van Dinther schrijft in de Volkskrant over de vraag of we nog wel vlees kunnen eten nu we weten hoeveel schadelijke gevolgen dat heeft.
Hij schrijft:
De mens kan prima leven op een vegetarisch dieet. Met als voordeel dat we daarmee ook de minder gezonde zaken ontwijken die vaak aan vlees vast zitten zoals verzadigd vet. Er zijn zelfs onderzoeken die aantonen dat niet-vleeseters langer leven, maar die worden vertekend door het feit dat vegetariërs sowieso gezonder leven (minder drinken, minder roken, et cetera).
Wat in elk geval vast staat, is dat minder vlees eerder beter dan slechter is voor onze gezondheid. En voor wie het niet helemaal wil opgeven: vanuit het oogpunt van duurzaamheid hoeft dat dus ook niet. We hoeven ons het genot van een goede ribeye of dikke karbonade niet te ontzeggen. Zo lang het niet vaker is dan een keer per week. Dan geniet je er extra van. Vind een vegetariër als partner en het mag zo maar weer twee keer.
'Vlees: minder, maar beter', dat zou een goede reclamecampagne voor 2014 zijn. Vlees moet weer een luxe worden, net als in de tijd van onze (groot)ouders. Natuurlijk weten we best waarom. Waarom doen we het niet gewoon?
Tot zover het artikel uit de Volkskrant.

Wanneer vlees gepresenteerd wordt als luxe en mensen niet stoppen met het eten daarvan zal de consumptie na verloop van tijd weer toenemen omdat het eten daarvan als status wordt gezien.
Vlees eten wordt dan opnieuw gezien als teken van welvaart.
De enige manier om dit te voorkomen is dat de gevolgen van vlees eten voortdurend in onze aandacht blijven. Misschien wel net zo als bij roken door deze op de verpakking te vermelden onder het motto “vlees mevrouw u weet best wel waarom niet”.

Gold-plating, voedselregels inzetten tegen concurrentie

In het TV-programma De Slag om Europa onderzoeken Roland Duong en Teun van de Keuken hoe de EU werkt. In de Volkskrant van 9 mei vertellen ze Den Haag Brussel als boeman gebruikt.

Een citaat:

Niet alleen bepalen nationale politici wat er in Brussel gebeurt, ook moeten zij Europese richtlijnen uiteindelijk omzetten in nationaal beleid. Dat gebeurt in Nederland vaak strenger dan in andere EU-lidstaten. De welbekende 'onnodige regeltjes die de kleine ondernemer het leven zuur maken' komen volgens Duong niet uit Brussel, maar uit Den Haag. 'Dat fenomeen heet gold-plating. De regering past een algemene richtlijn uit Brussel extra streng toe in Nederland, maar tegenover de Nederlanders geven ze daar Brusselse ambtenaren de schuld van. Dat gebeurt op grote schaal in de voedselregelgeving.'

Van de Keuken: 'De Europese richtlijn is: je moet voedsel veilig en hygiënisch produceren. Veel landen interpreteren dat soepel. Zolang er geen misstand wordt aangetoond, word je jaarlijks gecontroleerd. Pas als er iets misgaat, kom je onder een vergrootglas te liggen. Maar een Nederlands boertje dat al 25 jaar gezonde geitenkaas produceert, wordt twee keer per week gecontroleerd door de Voedsel- en Warenautoriteit en moet dat nog zelf betalen ook. Als dat boertje gaat klagen, zegt de VVD: die Brusselse regels draaien kleine ondernemers de nek om, maar het is Nederland dat een algemene Europese richtlijn streng toepast.'

Waarom doet Nederland dat? Van de Keuken: 'Eigenlijk is het logisch: wij zijn een exportland van voedsel en kunnen dus geen microgram foute bacteriën in onze kaas gebruiken. Politici zouden eerlijk moeten zeggen: strenge voedselregels zijn economisch belangrijk voor ons.'

Welke offers worden gebracht voor een zorgeloze maaltijd?

Mac van Dinther schrijft in de Volkskrant over het Film Food Festival.

Op het Food Film Festival in Amsterdam, dat 9 mei begint, worden films vertoond met een boodschap. Welke offers worden gebracht voor onze zorgeloze maaltijd?

Een citaat, gecombineerd met de trailers van de documentaires:

Maar eten kan ook sterke herinneringen oproepen zoals weemoed. The Knights of the Lagoon is ervan doordesemdc(https://www.youtube.com/embed/eK5bPPPUWqo).
De film portretteert een coöperatie van Italiaanse vissers in de Laguna di Orbetello aan de kust van Toscane die nog met traditionele methoden werken: lijnen, netten en fuiken. Het zijn vooral oudere mannen en hun manier van leven is gedoemd te verdwijnen. Er zit steeds minder vis en de lagune dreigt dicht te groeien door algen die gedijen dankzij de kunstmest die van omringende akkers in het water spoelt.

Het visverwerkende fabriekje dat de coöperatie heeft opgezet om mee te gaan met de tijd, staat inmiddels de helft van de tijd stil. De schulden hangen als een molensteen om het inkomen. De stoere praat die de vissers bezigen kan niet verhullen dat de veranderingen pijn doen. Vroeger, zegt de een, zag het water zwart van paling. Nu halen ze nog maar mondjesmaat wat op. En ook de mensen zijn veranderd, zegt een ander. 'Vroeger deden we alles samen. We deelden de winst. Nu is het ieder voor zich.'

Dat is wat eten ook vermag: het kan genot en plezier brengen, maar net zo goed ellende veroorzaken. Een voorbeeld daarvan is de verontrustende Canadese documentaire Salmon Confidential die de praktijken van zalmkwekerijen in British Columbia aan de kaak stelt.

Vissers in dit gebied vangen steeds minder wilde zalm. De vissen blijven weg, of sterven voordat ze kunnen paaien in de rivier. Volgens sommige biologen komt dat door ziektes die verspreid worden door de massaal aanwezige zalmkwekerijen. Activisten die daar tegen iets willen doen, worden tegengewerkt door de zalmkwekerijen. Actief gesteund door de federale regering die deze economisch belangrijke bedrijfstak de hand boven het hoofd houdt en glashard ontkent dat er een probleem is.

Toppunt is een wetsvoorstel dat het strafbaar maakt om informatie over ziekten in kwekerijen naar buiten te brengen. Het voorstel wordt ingetrokken omdat het in strijd is met de vrijheid van meningsuiting. Maar het laat zien dat in voeding ecologie vaak het onderspit delft tegen economie.

Tot zover de Volkskrant.

Voedselsystemen zijn de oorzaak van massale milieuproblemen

MO redactrice Alma De Walsche interviewt Olivier De Schutter. Hij beëindigde zijn tweede mandaat als Speciale Rapporteur voor het Recht op Voedsel bij de VN. in zijn eindrapport roept De Schutter op tot diepgaande, structurele hervormingen in het wereldwijde voedselsysteem. Aanpassingen volstaan niet, de logica moet omgegooid worden, vindt De Schutter. Daarvoor is meer democratie nodig, “voedseldemocratie” met participatie van alle betrokkenen.

Citaat:
U pleit voor agro-ecologie als alternatief?

De voedselsystemen van de voorbije vijftig jaar zijn de oorzaak van massale milieuproblemen. De druk die het voedselsysteem legt op de natuurlijke hulpmiddelen, op de watervoorraden, de biodiversiteit, al die problemen eisen een omschakeling naar een andere manier van produceren. Het zoeken naar meer duurzame productiemethodes heeft me gebracht tot de agro-ecologie.
Ik denk dat in tijden van piekolie, waterstress en klimaatverandering, dit een prioriteit moet worden over heel de wereld. We moeten productiemethodes ontwikkelen voor de landbouw die ecologische aspecten mee opnemen, zoals bodembeheer, duurzaam omgaan met de ecosystemen en de biodiversiteit, bomen planten voor koolstofopslag, voor schaduwbeheer. Dat is agro-ecologie. Het is een manier om land duurzaam te ontwikkelen en opnieuw een interactie te stimuleren tussen bomen, planten en dieren. In de twintigste eeuw hebben we al die elementen opgedeeld maar dat is een grote vergissing geweest.

Tot zover, meer lezen? Klik hier.

Goed eten is een morele plicht

Mac Van Dinther, interviewt scheidend voedselethicus Michiel Korthals in de Volkskrant van 17 april onder de titel Eten, vreten, vergeten. Een paar citaten.

Goed eten is een morele plicht, zegt voedselethicus Michiel Korthals. Vandaag gaat hij met emeritaat. Hoe ziet hij de toekomst?
Eten is nooit zomaar een individuele keuze, zegt filosoof Michiel Korthals. Alles wat op ons bord ligt, heeft consequenties voor anderen: boeren, dieren, het milieu, ontwikkelingslanden. 'Achter eten zitten altijd met waarden geladen beslissingen. Het gaat nooit alleen om feiten, maar ook over wat jouw normen zijn, hoe je wereldbeeld eruitziet. Eten is altijd normatief'.
Korthals doceerde 21 jaar ethiek aan Wageningen Universiteit, het grootste kennisinstituut op het gebied van landbouw en voeding in de wereld. In die tijd zag hij de betekenis van moraal in het eten sterk toenemen. 'Er is meer aandacht gekomen voor ethische kwesties als duurzaamheid, dierenwelzijn, respect voor boeren'. Dat is een positieve ontwikkeling, zegt de hoogleraar die vandaag zijn pensioen viert met een afscheidssymposium 'Goed eten is een morele plicht'.

Het niet willen weten wat er met je eten gebeurt voordat het in je mond verdwijnt, is de grootste zonde, schreef u twaalf jaar geleden in uw boek Voor het eten.
'Een ondoordachte maaltijd is niet de moeite waard, dat vind ik nog altijd een mooie uitspraak. Van de andere kant: dat suggereert dat je bij elke maaltijd alles helemaal moet doordenken. Dat maakt het leven niet leuk. Er is een beperking aan de hoeveelheid morele verontwaardiging die je aankunt. Er moet ook een opwekkend perspectief in zitten. Het leuke bij eten is: dat is er altijd. Koop goede ingrediënten bij mensen die je vertrouwt, een betrouwbare groenteman, een slager, een boer die je kent en ga koken'.

Diervriendelijk vlees eten, is dat ook een morele plicht?
'Ik ken geen ethicus die zegt dat je dieren een kloteleven mag geven voor je ze opeet, zoals in de bio-industrie gebeurt. Natuurlijk zijn er mensen die dat proberen goed te praten, maar dat lukt niet. Waarom zou je een levend wezen laten lijden, zodat de supermarkt een kwartje meer kan verdienen? Dat is gewoon niet acceptabel.
'Ik heb in mijn afscheidsspeech zes ethische uitgangspunten geformuleerd waaraan een voedingssysteem moet voldoen. Die zijn: Kan het acht miljard mensen voeden? Is het duurzaam? Respecteert het de dieren, de boeren en het landschap? Wat doet het met de kloof tussen consument en producent? Vervolgens pas ik die toe op twee landbouwsystemen: de biologische en de conventionele'.

En wat is de uitslag?
'Honger is er nog steeds, ook al is de conventionele landbouw al jaren dominant. Conventionele landbouw leunt sterk op aardolie voor de productie van pesticiden, dus echt duurzaam is het niet. Op dierenwelzijn scoort het niet hoog, op respect voor boeren al evenmin. Overal worden kleine boeren verdrongen door grotere. Conventionele landbouw roept vaak wantrouwen op onder consumenten. Dus dat is ook al niet goed'.

Denkt u dat de toekomst ons zal veroordelen? Dat mensen ooit zullen terugkijken en niet begrijpen waarom wij vlees aten?
'Die kans acht ik wel groot. In ieder geval voor wat betreft de manier waarop we onze dieren behandelen en dat we zo veel vlees eten'.
Voor het eten filosofie en ethiek van voeding (bol.com).

Heeft kweekvlees toekomst?

Mac van Dinther schrijft in de Volkskrant over de presentatie van de eerste hamburgers die zijn gebakken met kweekvlees (begin augustus 2013).

Een citaat:
De menselijke lust naar vlees is een van de grootste uitdagingen van deze tijd. De vraag naar vlees stijgt razendsnel. Volgens de VN-landbouworganisatie FAO bedroeg de wereldvleesconsumptie vorig jaar 297 miljoen ton. Gezien het groeiende aantal wereldburgers en de toenemende vraag naar vlees wordt geschat dat in 2050 470 miljoen ton nodig zal zijn, ruim de helft meer.

Dat is vragen om problemen, want de vleessector is een van de meest vervuilende, land- en energieverslindende industrieën ter wereld. Bijna driekwart van de landbouwgrond staat nu al ten dienste van de vleesproductie.

De vleesindustrie is verantwoordelijk voor 18 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen, meer dan alle vliegtuigen, auto's en schepen bij elkaar. En dan hebben we het nog niet over het dierenleed in de intensieve veehouderij.

Bij kweekvlees verdwijnen die problemen als bij toverslag. Voorlopige berekeningen laten zien dat bij de productie van vlees uit stamcellen 35 tot 60 procent minder energie nodig is, 80 tot 95 procent minder broeikasgas wordt uitgestoten en het landgebruik verwaarloosbaar is. Stamcellen lopen niet in de wei.
Tot zover.

Van Dinther sluit af met: En wie weet staan er tussen nu en 2050 ook wel verstandige mensen op die zeggen dat we ons vleesgebruik beter kunnen matigen. Dan hebben we dat hele kweekvlees niet nodig.
En zo is het maar net.

Het dier in de bio-industrie wordt in de huidige bio-industrie in hoge mate ontdaan van alle mogelijkheden tot een natuurlijk leven, maar is nog niet ontmanteld van zijn gevoelswereld. Kweekvlees kan in theorie aan dit bezwaar tegemoet komen, maar het is veel simpeler wanneer mensen maaltijden samenstellen op basis van plantaardige voeding. Dan is ook tegemoet gekomen aan allen door van Dinther genoemde bezwaren van vlees eten en kunnen er ook nog veel meer mensen worden gevoed. Het is allemaal een kwestie van goed politiek management en vergroting van bewustzijn.

In een opinie-artikel in de Volkskrant schrijft vegetarische slager Jaap Korteweg:
Inmiddels heeft het structureren van plantaardige eiwitten echter een zodanige vlucht genomen, dat kweekvlees de voorsprong nauwelijks meer kan ingelopen. Ook voor het op natuurlijke wijze evenaren van de smaak van rund, kip en bacon is niet langer kweekvlees of traditioneel geproduceerd vlees nodig.

Zelfde smaak
De nieuwe structureringsmethoden zijn niet veel ingewikkelder dan die van een geavanceerde pastamachine, maar leiden tot producten die zelfs voor kenners niet van vlees te onderscheiden zijn. Ze hebben dezelfde smaak, structuur, bite, beleving en voedingswaarde als echt vlees en onderscheiden zich hooguit in positieve productkwaliteiten: ze zijn malser, sappiger en botvrij, en worden vrij van pathogenen geproduceerd.

Ondertussen kondigt Korteweg in dagblad Trouw een Burger Battle aan:
Inmiddels heeft de ontwikkeling van plantaardige vleesvervangers een vrijwel niet meer in te halen voorsprong opgebouwd ten opzichte van stamcelvlees. De nieuwe generatie vegetarische hamburgers is in een blinde test niet meer te onderscheiden van een reguliere rundvleesburger. Daarnaast smaakt de nieuw ontwikkelde 100% plantaardige kip zoals echte kip volgens poeliers en culinaire fijnproevers zou horen te smaken.

Om die reden heeft de Vegetarische slager de makers van de stamcelburger uitgenodigd voor een Burger Battle. Direct na de presentatie van de kweekvleesburger, zal de vegetarische mc2burger van de Vegetarische Slager gepresenteerd worden aan de pers in Londen, voor een directe vergelijking van smaak, structuur, bite, voedingswaarde en beleving.

Wakkert Wakker Dier verkoop plofkip aan?

Wilma de Rek schrijft in de Volkskrant: gisteren werd de commercial, waarvan ook een Jumbo-variant bestaat, voor het eerst op tv uitgezonden.
Op de site van RTL Nieuws verscheen 's middags een opmerkelijk bericht onder de kop 'Wakker Dier wakkert verkoop plofkip aan'. De 'felle anti-campagnes' van Wakker Dier zouden een opvallend, onbedoeld effect hebben: 'bij ieder nieuw reclamespotje tegen plofkippenvlees vliegen er juist meer kiloknallers de supermarkt uit'. Bron van het nieuws was het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL), waarin de Nederlandse supermarktketens, inclusief Jumbo en Albert Heijn, zijn verenigd. 'Mensen horen de boodschap niet', verklaarde een woordvoerder van het CBL. 'Ze denken alleen: o ja, kip, dat is lekker goedkoop: we kopen kip'. Ik vond het ongelooflijk knap dat de woordvoerder van het CBL de resultaten van een campagne al kent voor die goed en wel begonnen is, dus belde ik haar op om te vragen hoe ze hem dat flikte en of ik de cijfers mocht zien. Maar die had ze niet. Ze had van supermarkten weleens gehoord dat de verkoop van plofkip na dergelijke antispotjes toenam; dat was alles. Voor cijfers verwees de woordvoerder door naar het Productschap Pluimvee en Eieren. Bij het Productschap was niets van een toename van plofkipverkoop bekend. Wel waren er cijfers over 2012 waaruit bleek dat de consumptie van kip in dat jaar stabiel was gebleven ten opzichte van het jaar ervoor: Nederlanders aten per hoofd van de bevolking 22,4 kilo kip. Hoeveel daarvan plofkip was en hoeveel scharrel- of biologische kip, houdt het Productschap niet bij. Wie het boek Dieren eten van Jonathan Safran Foer heeft gelezen, eet nooit meer vlees.

Het boek Dieren eten op bol.com.

Vermelding van afkomst van voeding via een sticker

Is voeding geproduceerd in door Israël bezette gebieden wel koosjer? Politici proberen het aan het publiek over te laten door de afkomst van voedsel via een sticker op het product kenbaar te maken. Wat mij betreft een goed idee. Het idee zou nog beter uitgevoerd worden wanneer de sticker ook duidelijkheid geeft over de leefomstandigheden van de dieren die de voeding hebben geproduceerd. Zijn deze dieren vrij geweest tijdens hun leven. Oftewel, hebben zij toegang gehad tot een weide?
En dat moet dan ook gelden voor het vlees en zuivel die Nederland produceert, zodat Israëliërs, Palestijnen en alle consumenten in de wereld een verantwoorde keuze kunnen maken.

Eet echt eten

Michael Pollan: stem met je vork.

“Eat food, not too much, mostly plants” zijn de inmiddels wereldberoemde woorden waarmee schrijver Michael Pollan zijn in 2008 gepubliceerde boek Een pleidooi voor echt eten opent.

Alle boeken va Michael Pollan op bol.com.

Pollan, bekend geworden met het boek Het dilemma van de omnivoor (2006) is een Amerikaans wetenschapper en journalist, bekend om zijn uitgesproken opvattingen over de huidige bio-industrie.

Tien regels voor beter eten

Mark Bittman, culinair columnist van The New York Times, won tal van prijzen met zijn kookboeken, columns, blogs en televisieprogramma's. Zijn boodschap is simpel: 'Eet minder dierlijke producten, geraffineerde suiker en junkfood. En eet meer plantaardige producten, zo dicht mogelijk bij hun natuurlijke staat'.
Zijn tien regels voor beter eten zijn:
1. Eet minder dierlijke producten
2. Eet minder geraffineerde koolhydraten zoals witbrood, koekjes en witte rijst
3. Eet minder junkfood: koekjes, chips, snacks, frisdrank
4. Eet zo veel groente als je op kunt.
5. Kook zelf
6. Zorg dat je altijd iets gezonds bij je hebt voor onderweg
7. Omarm honger, je kunt vaak best een uurtje wachten
8. Eet een paar keer per week bonen
9. Leg voorraden aan, vries, wat je extra kookt, in
10. Voel je niet schuldig wanneer je bovenstaande regels niet altijd toepast

Vleesvervangers te kust en te keur

Zonder het te weten eten veel mensen al jaren vleesvervangers. Zij zijn nu eenmaal goedkoper dan vlees en de smaak kan vrijwel gelijk worden gemaakt. De markt is de laatste 10 jaar meer dan verdubbeld.
De basis voor vleesvervangers kan zijn: soja, lupine, tarwe- en erwteneiwit, magere melk, algen of paddenstoelen. Sommige vleesvervangers zijn verrijkt met vitamine B-12, een belangrijke vitamine die wel in vlees zit, maar niet in plantaardig voedsel of zijn verrijkt met ijzer. Een deel van de vleesvervangers dat dierlijke producten bevat is niet geschikt voor veganisten.

Producenten van vleesvervangers geschikt voor vegetariërs en veganisten
Alpro soya is gemaakt van soja. www.alpro.com
De vegetarische slager maakt producten van beeter (sojameel en water) en lupine. www.devegetarischeslager.nl
Provamel is gemaakt van soja. www.provamel.nl
Tivall is gemaakt van tarwe en soja en is verrijkt met B12 en ijzer. www.tivall.nl
Vivera is gemaakt van soja en is verrijkt met B12 en ijzer. www.vivera.com

Vleesvervangers niet geschikt voor veganisten
Valess is gemaakt van magere melk en algen. www.valess.nl
Quorn is gemaakt van een eiwit verwant aan een paddenstoel en bevat kippen-ei. www.quorn.nl

Tweederde gevangen vis gaat dood overboord

Voor elke kilo vis die aan land komt, gaat 2 kilo (voornamelijk dood) overboord. Vandaar dat de Europese Commissie (EC) wil dat bijna alle vis die vanaf 2019 wordt gevangen ook aan land wordt gebracht. De vissers zijn hier niet blij mee, want zij kunnen deze vis niet verkopen en het scheelt hun ruimte op het schip om commercieel interessante vis te bewaren.
Met de maatregel hoopt de EC de bijvangst aan banden te kunnen leggen. De visser worden gedwongen om of minder bijvangst te vangen of gewoon minder te vangen, waardoor de visstand beter wordt beschermd.
De vissers hebben bedwongen dat zij 9 procent van hun vangst mogen weggooien. De kans bestaat dat daarmee de hele maatregel nutteloos is, want wie controleert of een visser al aan zijn tax is?

Bofkip versus plofkip, allemaal pinokkioverhalen?

Eerst negeren ze je, dan lachen ze om je, dan vechten ze tegen je en dan win je.

Deze voorspelling van Mahatma Gandhi is vaak geciteerd door Marianne Thieme.
Wakker Dier vecht al jaren tegen de erbarmelijke omstandigheden van dieren in de Nederlandse bio-industrie. Blijkens onderstaand persbericht zijn ze aan de winnende hand.

Pluimveehouders roepen de bofkip in het leven in de strijd tegen de plofkip. Onze kippen boffen dat ze in Nederland leven, omdat het dierenwelzijn hier ten opzichte van de rest van Europa het best geregeld is, stelde de Nederlandse Vakbond voor Pluimveehouders (NVP). 'Wij hebben de buik vol van de spotjes over de plofkip. Allemaal pinokkioverhalen.'

Nog twee leuke citaten van Gandhi:
"De beschaving van een volk is te meten aan de mate van respect waarmee ze met hun dieren omgaan."

Interviewer: 'Wat vindt u van de westerse beschaving?
Gandhi: 'Dat lijkt me een heel goed idee.'

Wie wil weten wat er in vlees zit?

In ieder geval wil de Partij voor de Dieren dit weten. Het zou mooi zijn wanneer er beter op het etiket vermeld staat wat er in het vlees is vermengd. Sommigen willen wel koe eten en geen paard. Iedereen wil dat vlees gecontroleerd wordt op schadelijk stoffen, vandaar de volgende kamervragen.

Vragen van het lid Thieme (PvdD) aan de staatssecretaris van Economische Zaken over de aanwezigheid van paardenvlees in rundvleesproducten:

Kunt u verklaren hoe het bijmengen van paardenvlees bij rundvlees zich aan de controle op vleesverwerking heeft kunnen onttrekken en niet eerder is opgemerkt, op de schaal zoals nu het geval is, door onder andere de NVWA?

Hoe beoordeelt u het feit dat van paarden die voor de slacht worden aangeboden in de meeste gevallen niet bekend is of zij in het verleden zijn behandeld met medicijnen en met welke en dat dit een risico vormt voor de volksgezondheid?

Kunt u uiteenzetten hoe het kan dat iemand die al eerder veroordeeld is tot een aanzienlijke celstraf vanwege fraude met vlees vervolgens weer door kan gaan met deze praktijken, waarmee de indruk ontstaat van onvoldoende toezicht?

Hoe beoordeelt u het bericht over de aanwezigheid van straathonden en zieke schapen in honden –en kattenvoer in het licht van de nu gaande discussie over vleesfraude?

Kunt u aangeven of in honden –en kattenvoer bestemd voor de Nederlandse markt ook producten van straathonden of zieke schapen kunnen zijn verwerkt en hoe dit wordt gecontroleerd?

Bent u bereid strenger te gaan handhaven op het illegaal mengen van vlees? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke wijze en termijn?

Deelt u de mening dat consumenten eerlijk geïnformeerd dienen te worden over de ingrediënten in producten en zeker moeten kunnen zijn van het soort vlees dat zij kopen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke zekerheid kunt of gaat u de consument bieden zodat de consument zeker kan zijn van de vleessoort die hij koopt?

Bent u bereid de regelgeving over etikettering aan te passen zodat consumenten voortaan precies weten welke ingrediënten van welke oorsprong er verwerkt zijn in hun product? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke wijze en termijn?

Hoe beoordeelt u het aandringen van de EU op het uitvoeren van DNA-tests op verwerkt vlees en het testen op de aanwezigheid van medicijnen in paardenvlees?
Bent u bereid gehoor te geven aan dit verzoek? Zo ja, op welke wijze en termijn? Zo nee, waarom niet?