Bereid kinderen voor op het zien van gedode prooidieren

De dood als onderdeel van het leven en de natuur

De natuurlijke balans in Nederland is aan het veranderen nu de wolf en andere roofdieren (in aantal) terugkeren naar ons land. Hoewel dit een positieve ontwikkeling is voor de biodiversiteit, brengt het ook nieuwe uitdagingen met zich mee. Een van die uitdagingen is het feit dat kinderen mogelijk prooidieren en "(landbouw)huisdieren" tegenkomen in het echt of in de media die gedood zijn door roofdieren. Het is belangrijk om kinderen op een nuchtere manier voor te bereiden op deze realiteit, zonder daarbij sentimenteel te worden. In dit artikel zullen we bespreken hoe we dit op een educatieve en respectvolle manier kunnen doen. 

Natuurlijk evenwicht en de terugkeer van roofdieren 

De terugkeer van de wolf en het herstel van het aantal roofdieren als marters en hermelijnen in Nederland is een teken van herstel van een gezond en evenwichtig ecosysteem. Deze dieren spelen een cruciale rol in het reguleren van populaties van prooidieren, zoals herten en wilde zwijnen. Maar de kans wordt ook groter dat dit dichtbij huis gaat gebeuren. Hoewel het voor kinderen ongemakkelijk kan zijn om de sporen van predatie te zien, is het belangrijk dat ze begrijpen dat dit een natuurlijk onderdeel is van het leven in het wild. 

Kinderen voorbereiden zonder sentimenteel te zijn

Bij het voorbereiden van kinderen op de aanwezigheid van prooidieren, is het belangrijk om de juiste benadering te hanteren. Het vermijden van overdreven sentimentaliteit is essentieel om kinderen een realistisch begrip van de natuur te geven. De volgende aspecten spelen een rol.

• Eerlijkheid en openheid. Leg op een eerlijke en open manier uit dat roofdieren prooidieren doden om te overleven. Verduidelijk dat dit een normaal en noodzakelijk onderdeel is van het ecosysteem. 
• Respect voor de natuur. Benadruk het belang van respect voor de natuur en alle dieren die erin leven. Leg uit dat predatie een natuurlijk proces is en dat het belangrijk is om dit te accepteren en te begrijpen, zelfs als het soms moeilijk kan zijn om resten van dieren te zien. 
• Veiligheid en verantwoordelijkheid. Wijs kinderen erop dat het cruciaal is om veiligheid en verantwoordelijkheid in acht te nemen wanneer ze de natuur verkennen. Leer hen dat het belangrijk is om op de aangegeven paden te blijven en afstand te bewaren van wilde dieren. 
• Observeren en leren. Moedig kinderen aan om de natuur te observeren en te leren van wat ze zien. Leer ze dat het identificeren van sporen van roofdieren, zoals pootafdrukken of uitwerpselen, een waardevolle manier is om meer te weten te komen over de lokale flora en fauna. Maar ook dat gedode dieren door verschillende dieren langzaam worden "opgeruimd".
  
• Rol van natuurorganisaties. Benadruk de rol van natuurorganisaties en instanties die verantwoordelijk zijn voor het monitoren en beheren van de populaties van wilde dieren. Leg uit dat zij er alles aan doen om ervoor te zorgen dat de natuur in evenwicht blijft en dat kinderen op een veilige manier van de natuur kunnen genieten. 
• Nabijheid van gedode prooidieren. Het is belangrijk om kinderen bewust te maken van het feit dat de kans groter wordt dat ze gedode prooidieren dichtbij huis kunnen tegenkomen. Met de terugkeer van roofdieren kan het voorkomen dat ganzen in het park of loslopende kippen op een erf ten prooi vallen aan deze dieren.
• Begrip en empathie. Moedig kinderen aan om begrip en empathie te tonen voor de natuurlijke dynamiek die plaatsvindt. Leg uit dat hoewel het triest kan zijn om een gedood prooidier te zien, dit een onderdeel is van de natuurlijke cyclus. Het biedt roofdieren de mogelijkheid om te overleven en draagt bij aan het behoud van een gezond ecosysteem. 
• Respect voor privéterreinen en dieren. Wijs kinderen erop dat het belangrijk is om respect te tonen voor privéterreinen waar loslopende kippen of andere dieren zich bevinden. Leer hen dat het betreden van privéterreinen zonder toestemming niet alleen ongepast is, maar ook verstorend kan zijn voor de dieren die daar leven. Moedig hen aan om de grenzen van anderen te respecteren en afstand te houden van loslopende dieren. 
• Melding maken van incidenten. Leer kinderen dat het van belang is om eventuele incidenten met gedode prooidieren via hun ouders te melden aan de juiste autoriteiten, zoals natuurorganisaties of lokale instanties in de gemeenten. Op die manier kunnen zij op de hoogte worden gebracht en indien nodig passende maatregelen nemen om herhaling te voorkomen. 
• Bescherming van huisdieren. Op eigen erf kunnen huisdieren loslopen waaraan kinderen gehecht zijn. Die dieren moeten in de avond en ’s nachts veilig gehuisvest worden zodat de kans kleiner wordt dat kinderen overdag geconfronteerd worden dat hun geliefde huisdier is gedood door bijvoorbeeld een steenmarter. 

Er is ook een keerzijde. Dode dieren zijn er ook in slachthuizen en bij de jacht. In de veehouderij worden dieren gehouden om er geld aan te verdienen en om als voedsel te dienen. Bij de jacht speelt beheer en plezier in het jagen een rol. Hoe maak je kinderen duidelijk dat doden in de natuur natuurlijk is en bij jacht en slacht niet? Voor kinderen zal het emotioneel niet zoveel uitmaken dat een dier sterft in het belang van een roofdier, jager of slager. Kinderen willen dat dieren blijven leven. Ze zullen hoogstens minder compassie voelen bij de dood van "slechteriken" of van dieren die van nature angst aanjagen als spinnen en muizen.
Het zou mooi zijn wanneer kinderen kunnen leren dat de dood bij het leven hoort, maar dat er ook niet natuurlijke redenen zijn voor de dood van dieren en dat daaraan ethische aspecten kleven. Die ethiek heeft te maken met vrijheid. Mens en dier zijn intrinsiek evenwaardig in het recht op een vrij en natuurlijk leven. Kinderen kunnen dit inzicht al opgroeiend stap voor stap leren in combinatie met het toepassen van respect, zoals ook hierboven beschreven.