Onze huisdieren verbruiken 40% landbouwgrond

Rapport 509 van de WUR uit oktober 2011 geeft een eerste verkenning van de ecologische voetafdruk van gezelschapsdieren, toegespitst op katten, honden en paarden in Nederland.
We hebben voor de voeding van onze huisdieren een equivalent nodig van 40% van de beschikbare hoeveelheid landbouwgrond in ons land. De 3,2 miljoen katten, 1,8 miljoen honden en 400.000 paarden in Nederland hebben voor hun voedsel gezamenlijk 820.000 ha nodig. Nederland heeft ca. 2 miljoen ha landbouwgrond. Voor de geschatte Europese populatie aan katten (60 miljoen), honden (56 miljoen) en paarden (5,8 miljoen) is dat 19 miljoen ha.

Veel mensen houden huisdieren voor hun kinderen. Ze willen dat kinderen contact hebben met de natuur. Zou het niet een beter idee zijn wanneer in Nederland door de uitbreiding van de Ecologische Hoofdstructuur en de beperking van de jacht de mogelijkheden worden vergroot om in de natuur dieren te zien in hun natuurlijke omgeving? Nu wordt veel grond gebruikt voor landbouw om te exporteren en wordt er gejaagd om schade aan landbouwgewassen te voorkomen. Dat maakt dieren schuw en zijn zij bij een wandeling in de natuur nauwelijks zichtbaar.

Meer lezen over ecologische en mondiale voetafdruk? Klik hier. Meer lezen over de gevolgen van het houden van huisdieren? Klik hier.

Waarom moet de bontfokkerij wel worden verboden?

Door het toenemende gebruik van bont in de mode gaat het de Nederlandse pelsdierfokkers voor de wind. Er is dan ook weer wat geld om een poging te doen om het imago op Internet wat op te krikken. Wie een kijkje neemt op de site van de Nederlandse Federatie van Edelpelsdierhouders (NFE) vindt dan ook veel achtergrondinformatie over de manier waarop nertsen worden gehouden.
Vele tegenstanders van de pelsdierhouderij gruwelen van het moment dat de nertsen gedood worden om van hun pels te worden ontdaan. Anderen vinden de karige levensomstandigheden een groter bezwaar. Kijk maar eens naar de povere manieren waarop de nertsenhouder poogt het leven in de kooi van een nerts wat te “verrijken”.

Er is zelfs een ethicus G. de Jonge bereid gevonden om ethische bezwaren van tegengas te voorzien. Het moet gezegd: de heer de Jonge heeft het niet moeilijk om een aantal ethische bezwaren te ondergraven. De reden daarvan is de historische naïviteit waarmee dierenbeschermers menen de rechten van dieren te moeten onderbouwen. Zo zijn er nog steeds velen die denken dat het indruk maakt om aan te voeren dat een nerts een intrinsieke waarde heeft. Voor een pelsdierhouder is de economische waarde van de pels veel indrukwekkender dan de intrinsieke waarde van het levende dier.

Een pelsdierhouder mishandelt zijn dieren niet actief. Hij kijkt wel uit, want hij wil een mooie pels. Het moment dat de nertsen vergast worden om hen van hun mantel te ontdoen is voor veel mensen een vreselijke gedachte, omdat zij de dood eng vinden.
Vele mensen realiseren zich niet dat het leven van een nerts oersaai is en dat daarin het eigenlijke bezwaar ligt. Deze dieren worden in gevangenschap geboren en krijgen nooit wat in de vrije natuur al miljoenen jaren normaal is: de mogelijkheid tot natuurlijk gedrag in vrijheid.
Dat is de ethische grens die de nertsenhouder overschrijdt en daarop heeft de heer de Jonge geen antwoord.

Bloedgeld en boerenverstand

Door de hernieuwde introductie van bont in de mode gaat het de Nederlandse nertsenhouders voor de wind. De politiek wil hen kwijt, maar er is door de vergrote omzet geld genoeg om paginagrote advertenties te plaatsen in de dagbladen. Er is nog heel wat achterstand in het imago in te halen. Onder de titel De waarde van boerenverstand pleit de edelpelsdierhouderij er bij de lezer voor om in overweging te nemen dat de sector jaarlijks 50 miljoen bijdraagt aan de belastinginkomsten en dat wanneer de sector daadwerkelijk verboden wordt om bont te produceren dat de overheid een schadeclaim tegemoet kan zien van 1 miljard.

De advertentie staat voor de brutaliteit van de huidige agrosector. De bijdrage aan het BNP van de totale intensieve veehouderij (dus ook de varkens en kippen) is minimaal. Door allerlei irrelevante overwegingen en omzet van andere agrosectoren op de eigen conto te schrijven wil men haar bijdrage aan in oplossing aan de economische malaise oppoetsen. Het is de belastingbetaler die de vervuiling betaalt en het dier dat de dupe is.
De economische crisis vraagt niet alleen om ideeën voor economische groei, het vraagt ook om duurzame oplossingen. Die duurzame oplossingen moeten twee vliegen in één klap slaan, namelijk een milieu- en diervriendelijke invulling en een verkleining van de bedreiging van het leven op aarde door niet bij te dragen aan grondstoffentekort en het broeikaseffect. En als het even kan ook aan een verkleining van armoede en honger op onze aarde.

Het dierenleed van de nertsen in de vaderlandse pelsdierhouderij is immens door het gebrek aan natuurlijke omstandigheden waaronder de dieren worden gehouden. Deze omstandigheden zijn soms beter en soms slechter dan elders in het buitenland, maar overal beneden peil. Deze sector kan gemist worden en valt door het onnodige dierenleed (bont kan ook kunstbont zijn) onder de meest immorele bijdragen aan de Nederlandse economie. Dat de sector dreigt om een claim in te dienen is net zo immoreel, althans voor zover er iemand in de politiek dit argument ondersteunt en meewerkt aan de vertragingstactiek om de sector nog langer dierenleed te laten produceren.

Het boerenverstand is niet van waarde, boeren vinden dieren van waarde voor hun portemonnee. De samenleving heeft hier vrijwel niets aan.

Bontfokkerij: wereldwijd een schande.

Samenredzaamheid voor een duurzame economie

Pieter Hilhorst pleit in zijn column in de Volkskrant voor “samenredzaamheid”. Hij constateert dat de CDA die rol niet meer kan functioneren door gebrek aan geloofwaardige invulling van het begrip rentmeesterschap.
Citaat:
Of wat dacht u van mijn tirade tegen de zwartrijderseconomie (Opinie &Debat, 20 september). In een zwartrijderseconomie houden bedrijven de winst voor zichzelf en wentelen de kosten af op anderen. Tijdens de kredietcrisis bleek dat veel banken zwartrijders zijn. Dat geldt ook voor bedrijven die ecologische schade veroorzaken. Ze houden de winst voor zichzelf en laten de samenleving opdraaien voor de milieuschade. Deze praktijken kun je ook bekritiseren met het christen-democratische begrip rentmeesterschap. We hebben de aarde in bruikleen gekregen en moeten haar zorgvuldig beheren.
Tot zover de column van 10 januari 2012.

Hilhorst zegt het niet recht voor zijn raap, maar een van de sectoren die de samenleving laten opdraaien voor milieuschade is de Agrosector.
We moeten het dus hebben van andere politici dan CDA-ers. We moeten zelf doen. Verandering van onderop in plaats van bovenaf.

In dezelfde krant een interview met Jan Rotmans, hoogleraar aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Rotmans pleit voor een ecologisch, economisch en sociaal duurzaam Nederland.
Volgens eigen zeggen stelt Rotmans onmogelijk hoge eisen aan zichzelf. Hij is professor en progressor die wel van woorden houdt, aldus Bert Wagendorp in het Dinsdagprofiel (10-jan-12).

Citaat:
De verandering moet van onderaf komen, uit de samenleving zelf. In de overheid als probleemoplosser heeft Rotmans niet al te veel vertrouwen. Hij is, zegt Minnesma, een inspirator. Hij motiveert en trilt los. Hij provoceert en heeft een enorme overtuigingskracht. En dan móeten zijn plannen worden uitgevoerd, links- of rechtsom. Dan wordt hij een stormram die uit alle macht door het systeem probeert heen te breken.
Als het lostrillen is gelukt en er iets in gang is gezet, laat hij de verdere uitwerking over aan anderen, die over wat meer geduld en tact beschikken.
Tot zover het citaat.

Rotmans pleit voor het leren van de natuur door haar te imiteren in plaats van uit te putten. Rotmans (what's in a name?) is voorstander van het gebruik van biomassa.
Het is te hopen dat hij bij het vergisten van dierlijk afval geen voorstander is van het grootschalig gebruik van dieren zoals in de bio-industrie.
Geduld en tact zijn belangrijke competenties bij het bevorderen van duurzaamheid, maar een diervriendelijke moraal is ook een wezenlijk en sociaal onderdeel van duurzaamheid. Samen leven met dieren in vrijheid in een gebalanceerde economie.

Omslag in natuurbeleid vooral financieel gemotiveerd

In de laatste Volkskrant van 2011 wordt het beleid van Henk Bleker over de bezuiniging op natuurontwikkeling besproken. Daarin deze tekst over het gebrek aan aansluiting tussen de beleidsmakers en de plattelandsbevolking.

De EHS was revolutionair. Overheid en natuurorganisaties beperkten zich niet langer tot het beschermen van de natuur. In totaal moest een gebied ter grootte van de provincie Drenthe op de mens worden 'heroverd' of, iets vriendelijker, 'aan de natuur teruggegeven'.
Al snel stuitten de natuurbouwers op verzet, zegt de Wageningse milieufilosoof Josef Keulartz. De nieuwe natuur werd de plaatselijke bewoners van bovenaf opgelegd. Aan hun tekentafel projecteerden ecologen en landschapsarchitecten nieuwe natuur op het land dat boeren eeuwenlang in cultuur hadden gehouden. Ook de ideeën van de natuurbouwers waren vaak autoritair en technocratisch, zeggen critici als Keulartz of de filosoof Hans Achterhuis. Een van de pioniers, de Wageningse hoogleraar C.W. Stortenbeker, zei dat het grote publiek zich niet met de nieuwe natuur moest bemoeien. Dat leidde maar tot pastorale kitsch en 'halfnatuur'. Het definiëren van goede natuur moest aan de ecologen worden overgelaten. Hun ideaal was een terugkeer naar de 'oernatuur', een zelfregulerend ecosysteem. Voor boeren was geen plek. Er groeide ook een kloof tussen ecologen en burgers, die natuur eerder definiëren als een bos met wandelroutes.
Tot zover de Volkskrant.
Waar het artikel het niet over heeft is de verklaring dat boerenland vroeger minder gewenst was bij de boeren omdat men het te weinig productief kon maken. Er werd door de overheid subsidie verstrekt om gronden braak te laten liggen. Door de recente economische ontwikkelingen is alle landbouwgrond weer economisch interessant. Boeren met megastallen zoeken grond om mest op uit te rijden, veevoer te verbouwen en gewassen als basis voor biobrandstof te verbouwen. Dit gebruik van de grond is minder onschadelijk dan onwetende burgers geneigd zijn te denken. Grondwater raakt verontreinigd door het mestoverschot, biobrandstof kan niet zonder subsidie en vee is er veel te veel in ons land.
Minstens de helft van het grondoppervlak in Nederland is in gebruik als landbouwgrond. Dat is veel meer dan nodig is voor de voedselvoorziening van de eigen bevolking. Nederland produceert vooral voor de export. Wat betreft voedselzekerheid kan er wel wat landbouwgrond gemist worden, ook goede landbouwgrond in de Flevopolder.
Het beleid van Henk Bleker is vooral goed te begrijpen vanuit de financiële belangen van de Agrosector. Recreatief belang heeft voor de Nederlandse bevolking een lagere prioriteit, laat staan een altruïstische belang om diersoorten een leven te geven waar zij recht op heeft. Dierenrechten zijn vooral een kwestie van willen zien en veel Nederlanders hebben boter op hun hoofd in het zien van de gevolgen van hun koopgedrag voor het leven dieren in de veeteelt. Er is ook het gemak waarmee zij huisdieren in huis halen zonder er werkelijk inzicht in te hebben wat dierenwelzijn bepaalt.
Beleidsmakers die grote grazers in afgesloten gebieden laten leven, hebben ook de morele plicht gecreëerd om te zoeken naar migratie mogelijkheden. Pas dan wordt recht gedaan aan het wezen van natuur, namelijk vrijheid om te bewegen naar de aard van het levende wezen.
Zie ook Trouw: Landbouwgrond verandert niet in natuur maar in asfalt en beton. "Aan de mythe dat Nederland landbouwgrond moet behouden om in tijden van crisis zelfvoorzienend te zijn, maakt de onderzoeker definitief een einde".

Mag uw pensioenfonds speculeren met voedsel en zo honger veroorzaken?

Volgens Zembla speculeert Pensioenfonds Zorg en Welzijn met 700 miljoen in voedsel. Daarmee is dit fonds medeverantwoordelijk voor de stijging van voedselprijzen in de wereld. Door de te hoge prijzen wordt er honger geleden. Aldus Zembla.
Volgens de site:
Handel in honger. Torenhoge voedselprijzen leidden in 2008 wereldwijd tot hevige rellen, vooral in ontwikkelingslanden. Hoge voedselprijzen zijn het gevolg van schaarste, bijvoorbeeld veroorzaakt door mislukte oogsten. Maar die hoge prijzen worden nog eens extra opgedreven door een nieuw fenomeen: voedselspeculatie. Dat is het speculeren op financiële markten met de prijs van graan, maïs, suiker, cacao, aardappelen, vlees - kortom: voedsel. Na de ineenstorting van de aandelenkoersen en de huizenprijzen hebben beleggers zich massaal gestort op de voedselmarkt. De hongersnood in de Hoorn van Afrika, die dit jaar het leven van 12 miljoen mensen bedreigde, was het gevolg van extreme droogte, maar werd verergerd doordat speculatie de prijs van voedsel nog duurder maakte. We onderzoeken de gevolgen van hoge voedselprijzen op het dagelijkse leven in Kenia en belicht welke Nederlandse financiële instellingen het sterkst betrokken zijn bij de speculatie in voedselgrondstoffen.

Het absurde is dat veel hulporganisaties hun pensioenen hebben ondergebracht bij fondsen die speculeren in voedselprijzen, waarvan de gevolgen juist effect hebben op de mensen die deze hulporganisaties willen helpen.
De conclusie in de uitzending is telkens dat het immoreel is om te speculeren met voedselprijzen.

Regionaliseren om voedselongelijkheid te voorkomen

In de Volkskrant van 12 december een interview met hongerstaker Guus Geurts (46), landbouw- en klimaatactivist. Hij ziet vrijhandel als de oorzaak dat koopkracht van de rijken zwaarder weegt dan de behoeften van de armen en het beschermen van de natuur.
'Ik pleit ervoor dat regio's zo veel mogelijk zelfvoorzienend worden voor hun basisbehoeften. Door een importheffing op soja uit Brazilië maak je Europese voedergewassen aantrekkelijker voor de veevoerindustrie. Importheffingen voorkomen dat supermarkten de wereld niet meer afstropen naar de goedkoopste producten. Tegelijk kun je aan boeren in Europa hogere eisen stellen op het gebied van duurzaamheid en dierenwelzijn, omdat ze niet meer hoeven te concurreren met goedkope producenten uit andere werelddelen. Door de productie te beheersen, voorkom je dat wij overschotten dumpen en elders de boeren kapot maken. Met regionalisering van de voedselproductie kun je de uitstoot van broeikasgassen met de helft tot driekwart reduceren'.
Tot zover de Volkskrant.
Regionalisering houdt ook in het reduceren van Nederlandse veestapel tot 70%, zodat dierenleed wordt voorkomen omdat bio-industriëlen onder de kostprijs moeten werken om op buitenlandse markten te kunnen concurreren.

Elders in de Volkskrant geeft columnist Bert Brussen voeding aan een oude mythe dat boeren een belangrijke bijdrage leveren aan de vaderlandse economie.
“Net als Uri Rosenthal heeft Henk Bleker de ballen om realistische beslissingen te nemen. Realisme doet pijn. Maar de pijn van het hedendaags realisme voorkomt grotere pijn in de toekomst. Een toekomst die onze '3 procent boeren' (die met 65 miljard euro export aan agrarische producten overigens wel goed zijn voor 10 procent van de Nederlandse economie) met zoveel mogelijk vertrouwen tegemoet moeten zien”.
Tot zover de misvatting van Brussen, aangewakkerd door Henk Bleker.

In 2009 was de agrarische export €60 miljard. Maar Bleker zegt er niet bij dat hij voor bijna €20 miljard aan noten, specerijen, hout, margarine, drank, koffie en tabak meetelt (Bron: Land en tuinbouwcijfers 2010, pag. 186).
Van de €40 miljard die er na aftrek daarvan overblijft moet natuurlijk ook nog de agrarische import van bijna €22 miljard worden afgetrokken. Bron: Land en tuinbouwcijfers 2010, pag. 185).
Blijft over ongeveer €18 miljard.
Ook een mooi bedrag daar niet van, maar toch aanzienlijk minder dan €60 miljard waar de boerenlobby het steeds maar over heeft.

Volkskrant 31-10-2012, Gerard Reijn: "in 1995 werd van alle voedingsmiddelen die we zelf consumeren en die we exporteren, 20 procent uit het buitenland gehaald. Inmiddels is dat al bijna 35 procent.

Spullen uit Spanje, Italië, Kenia en Egypte worden Nederland ingevlogen of -gereden en tot diep in Europa verkocht. Deze wederexport groeit rond de 10 procent per jaar, en wordt altijd geadministreerd als Nederlandse export. Maar werkgelegenheid levert het in Nederland nauwelijks op. De export van in Nederland gemaakte producten - die wel veel werkgelegenheid opleveren - groeide slechts in een tempo van 3,3 procent".

Meer lezen over discutabele cijferij? Klik hier.

Het grote, groene misverstand

Dit is de titel van een boek van Leo Lamers, Uitgeverij Landwerk.

‘Dagelijks stoppen tien boeren met hun bedrijf. Daardoor neemt de landbouwproductie af, verloedert het platteland, verdwijnen de koeien uit het landschap en verpauperen de dorpen. En als we niet uitkijken zijn we voor ons voedsel straks afhankelijk van het buitenland.’ Dat is, in grote lijnen, hoe bijna iedere Nederlander naar de landbouw kijkt. En dat is een groot en alarmerend misverstand. Want daardoor maken we de verkeerde keuzen.

Overheidsmaatregelen zijn gericht op de ‘redding’ van de landbouw, in de veronderstelling dat daarmee ook vanzelf de verpaupering van het landschap, de natuur en het landelijk gebied worden aangepakt. In het boek gaat Lamers diverse misverstanden over de landbouw en het landelijk gebied na, maakt duidelijk waarom het misverstanden zijn en geeft aan hoe het dan wel zit. Lamers laat zien dat de landbouw niet uit Nederland verdwijnt maar juist een economische en ruimtelijke grootmacht zal blijven. Niet de vermeende krimp van de landbouw is een bedreiging voor natuur en landschap, maar juist de grote omvang en de neiging tot verdere groei.

Vogelgriep? It is the economy, stupid!

Veevoeder- en visvoedingsfabrikant Nutreco wil zalm omtoveren tot vegetariër. Dat is gemakkelijker dan de mens te bewegen om zelf vegetariër te worden. Visvoedingsfabrikant Nutreco ziet dat als de enige mogelijkheid om ook op lange termijn de groeiende wereldbevolking aan zalm te helpen. Uiteraard, maar er zijn een aantal goede redenen om dit voornemen te wantrouwen.
Nutreco verwerkt veel vismeel en visolie in zijn voer. Maar deze grondstoffen worden steeds duurder, vooral nu in Amerika pillenfabrikanten profiteren van de nieuwste gezondheidshype, de Omega-3 vetzuren.
Nutreco is grootaandeelhouder van 's werelds grootste zalmkweker, Marine Harvest. Marine Harvest haalde vorig jaar een belangrijk deel van de nettowinst voor Nutreco binnen (46 miljoen). Nutreco brengt Marine Harvest naar de beurs in Oslo voor acquisities in de groeiende diervoermarkten van Centraal- en Oost-Europa, Azië en Latijns-Amerika en voor investeringen in visvoer. Verder kan Nutreco met de opbrengst een actievere rol spelen bij de consolidatie van de vleessector in de Benelux en Spanje.

Maar er verschijnen niet alleen beren op de weg, maar ook aan de rivier. Josef Reichholf, een Duitse professor in de dierkunde aan de universiteit van München is van mening dat de wereldwijde verspreiding van de vogelgriep waarschijnlijk veroorzaakt is door het binnendringen van besmette fecaliën van pluimvee in de voedselketen, via vis.
Nutreco heeft belangen in de allerlei schakels in de voedselketen: het veevoer, de visvoedingsindustrie en de vleessector. Door de intensieve vis- en veehouderij te ondersteunen is Nutreco mogelijk ongewild betrokken bij het vergroten van de kans op het uitbreken van een pandemie door de vogelgriep.

Zou het niet veiliger voor de volksgezondheid en meer duurzaam zijn als de mens ipv de zalm vegetariër zou worden? Voor het hachje van de Amerikaans pillenfabrikanten hoeft de consument overigens niet bang te zijn, want zij zullen ook profiteren van het uitbreken van de vogelgriep. Immers, zoals ex-president Clinton al zei: it is the economy, stupid!