Is hogere melkprijs wel een goed idee?

Is de actie van Milieudefensie voor hogere melkprijs in supermarkt wel zo'n een goed idee?

Een boer (intensieve melkveehouder), die een te lage melkprijs krijgt, gaat meer melken om voldoende inkomen te krijgen. Een boer (intensieve melkveehouder), die een hoge melkprijs krijgt gaat meer melken om meer te verdienen. De winst investeert hij vervolgens in zijn bedrijf om nog meer te verdienen. Hij zal er alles aan doen om zo min mogelijk belasting te betalen. Wanneer hij te weinig fosfaat- of dierenrechten heeft, koopt hij andere boeren uit. Dat is boerenlogica en boerenslimheid. Hoe groter en hoe meer, des te beter (zie rechterkolom in de internetversie). Wil je een kleinere veestapel omdat dat goed voor het milieu is, dan zal een hogere melkprijs moeten samengaan met een ingreep of beleid dat tegelijk het aantrekkelijk maakt om minder koeien te houden. Een boer gaat niet minder koeien houden omdat hij bij een hogere melkprijs hetzelfde kan verdienen met minder koeien.

Een citaat uit een artikel op Foodlog.
'Milieudefensie slaat de plank mis'.
Het CBL, de koepel van Nederlandse supermarktorganisaties, protesteerde gisteren met een advertentie in de landelijke dagbladen (zie hieronder) tegen de actie van Milieudefensie. Vandaag bracht de organisatie ook een persbericht naar buiten. Daarin schrijven de gezamenlijke supermarkten dat Milieudefensie niets begrijpt van de situatie:
Het CBL, de brancheorganisatie van supermarkten en foodservicebedrijven, vindt dat Milieudefensie een vals spel speelt door onwaarheden en onwerkelijkheden naar buiten te brengen. Supermarkten bepalen niet de prijs die een boer voor zijn melk krijgt. En dat geldt voor alle agrarische producten, zoals suikerbieten, varkensvlees en paprika’s.
De melkprijs die een boer ontvangt komt tot stand op de wereldwijde markt van vraag en aanbod. Voor Nederlandse boeren en tuinders is dit extra van belang, omdat de sector gemiddeld 70 – 80% van de productie exporteert. Bovendien zijn agrarische markten door de overheid gereguleerd, denk hierbij aan het Europese Gemeenschappelijke Landbouwbeleid. Ook dit heeft invloed op de prijs die de boer ontvangt.
“Milieudefensie geeft blijk geen kennis te hebben van marktwerking in agrarische sectoren. Kwalijker is dat Milieudefensie voorstelt, dat supermarkten gezamenlijk een minimumprijs of bodemprijs van melk gaan hanteren. Dit is een oproep om de wet te overtreden. Dat is onverantwoordelijk gedrag van een organisatie die werkt met subsidies en donaties van met name de Postcodeloterij”, aldus Marc Jansen, directeur van het CBL.
Tot zover het citaat.

Boven het artikel een foto van 5 paar klompen die verbeelden dat 20% van de boeren optimistisch kunnen aankijken tegen de toekomst en 80% niet vanwege de afhankelijkheid van de gerichtheid op de export.

Foodlog eindigt met:
de collega's van die blije boeren zijn aan de haaien van de internationale markt overgeleverd. Niettemin sprak onlangs oud-melkboerenvoorman Kees Romijn (van boerenkoepel LTO Nederland) zijn sympathie uit voor acties die tot een betere melkprijs voor Nederlandse boeren leiden. Wie op deze wijze uitvoering aan die wens wil geven, stuurt 4 op de 5 Nederlandse melkboeren het bos in. Slechts 1 op iedere 5 melkboeren kan op de rozen van de Nederlandse markt zitten. De vraag bij deze actie is dan ook: welk paar klompen willen we in Nederland houden en wie zadelen we op met een 'oneerlijke prijs'? Er is immers maar plaats voor één paar. De andere vraag is: willen we die keuze laten maken door de supermarkten, Milieudefensie, de Dierenbescherming of moeten de boeren daar zelf voor zorgen?
Tot zover Foodlog.

Er zijn nog meer partijen die invloed kunnen hebben op de toekomst van de veehouderij en daarmee op de gevolgen voor dier en milieu en dat zijn de individuele consument en de politici. Een land van mensen die de consumptie van dierlijk voedsel vermindert en een politiek die haar beslissingen doordenkt in al haar gevolgen, verkleint ook de legitimiteit van een intensieve veehouderij.

Melkveehouders die uit zichzelf biologische melk produceren krijgen een veel hogere prijs voor hun melk dan de kostprijs. Een hogere prijs bepleiten voor gewone melk zonder eerst een tegenprestatie op het gebied van het milieu te eisen, is een expliciete verwaarlozing van het milieu.


Klik hier om meer te lezen over de (fluctuaties in de) melkprijs of in de Internetversie bij de labels.

Ulrich Seidl op safari naar jagers

Safari is de nieuwe documentaire van Ulrich Seidl.
Uit een recensie van de Volkskrant door Pauline Kleijer:

"Het superioriteitsgevoel van de jagers en de manier waarop zij dieren degraderen tot 'stukken' blijft bij Seidl niet helemaal onbestraft. Zelfs in de meest bloeddorstige scènes onthoudt de regisseur zich van commentaar, maar zijn camera weet wel de ogen van de dieren te vinden. Hij vangt de blik van een mannelijke giraffe, die vanuit de verte moet toezien hoe zijn vrouwtje is neergeschoten.

Als woorden te veel kunnen verzachten, moet het beeld maar spreken, lijkt Seidl te denken. Het moet gezien worden, al dat bloed dat over de vloer loopt wanneer een zebra wordt geslacht. Het is bloed, geen zweet. Jagen is moorden."

"Zo zet Seidl zonder nadruk de verhoudingen op scherp. Safari gaat over meer dan het doden van dieren. Wie zonder pardon een giraffe kan neerschieten (een actie die de gruwelijke en indrukwekkende scènes uit de film oplevert), heeft wellicht ook geen moeite met andere vormen van geweld. De vraag is niet of de mens moordzuchtig is, maar wanneer hij zich het recht toekent om te moorden. Het is een kijkje in de ziel dat bepaald onrustig maakt."
Zie ook "evenwaardigheid is niet vanzelfsprekend".

Kippen en koeien samen in de wei

In aflevering 73 van zijn voettocht door Nederland doet Caspar Jansen Sondel aan. Daar hebben Sierd en Joke een gemengd bedrijf.

Twee citaten:
De kippen van Sierd en Joke gaan achter de koeien aan. Eerst begrazen de koeien een deel van het weiland, daarna lopen de kippen er en verspreiden ze - bijkomend voordeel - met hun poten de koeienmest gelijkmatig over het weiland. Om de drie dagen wordt de wagen verplaatst.
Ach, bloedluis, daar hebben hun kippen zelden last van, zegt Joke. Hun kippen kunnen zandbaden nemen wanneer ze maar willen, dat doen ze van nature ook, en dat helpt.
Jansen besluit met:
Ik zie opeens het beeld voor me van Nederlandse eieren die in Hongkong uit de schappen worden gehaald. Tragisch, maar ik vraag me toch vooral af waarom die eieren er überhaupt liggen, in Hongkong, in Sierra Leone, in Duitsland. Hebben die mensen zelf geen kippen? Moeten er daarom meer dan honderd miljoen kippen in Nederland worden gehouden?
Tot zover beide citaten.

Het idee van kippen in mobiele kippenhokken werd al langer toegepast bij het “grasei”.
Het levert eieren op van nog hogere kwaliteit dan biologische eieren. Het is niet alleen het grote welzijn van kleine(re) tomen, het is ook het natuurlijke voedsel dat de kippen eten, ook niet bespoten en zonder kunstmest verkregen. Belangrijk is de aanwezigheid van bomen of struiken, want kippen zijn oorspronkelijk bosdieren. Voor koeien en het landschap zou dat ook een verbetering zijn. Koeien houden (net als mensen) van beschutting tegen zon, wind en regen.
Wanneer de Nederlandse veehouderij zich niet meer zou richten op de export en op deze wijze natuur inclusief zou werken, dan zouden heel wat problemen zijn opgelost. De prijs van de producten moet dan wel gegarandeerd worden, anders zou bio-industrie uit het buitenland de markt bederven.

Boeren leren om verantwoordelijkheid te nemen

Ben Ale uit Delft schrijft

In het kader van het nieuwe toezicht is de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de eieren bij de branche gelegd, die daar het IKB Ei voor heeft opgericht. Bij die controle is van alles misgegaan. Kennelijk is men in de vertrouwensbenadering van de bedrijven doorgeschoten. Dat gaat de bedrijfstak veel geld kosten. Zoals meestal in dit soort gevallen overweegt de overheid bij te springen.

Opnieuw is de winst voor het bedrijfsleven zolang het goed gaat en zijn de kosten voor de belastingbetaler als het verkeerd gaat. De enige manier om het bedrijfsleven te leren dat eigen verantwoordelijkheid echt eigen verantwoordelijkheid betekent, is op te houden met de bedrijven te helpen als men door eigen schuld kosten heeft.

Tot zover de ingezonden brieven.

Dick Veerman schreef het volgende op Foodlog.
Nederland wel te traag; boeren moeilijk als slachtoffer te zien.
Nederland handelde wel te traag op de aanwijzing uit november. Als insecticide in de dierlijke voedselketen (dus voor direct gebruik in stallen of op dieren die we eten of waar we de producten, zoals eieren en melk, van eten) is fipronil domweg verboden, terwijl bekend is dat het middel zich kan ophopen in vlees en eieren. De heisa ontstond toen dat verbod geschonden bleek, mogelijk al drie jaar en vermoedelijk met mede-verantwoordelijkheid van de boeren zelf. Zij gingen in zee met een bestrijdingsmiddelenbedrijf waarvan ze hadden kunnen weten dat het niet bonafide was. Foodlog hoorde inmiddels van goed geïnformeerde mensen uit de eierwereld dat het gerucht ging dat Chickfriend, het gewraakte bestrijdingsmiddelenbedrijf, 'geld opzij had gezet voor als het mis zou gaan'. Als zulke informatie naar boven komt, wordt het steeds minder gemakkelijk om de boeren als slachtoffers te zien.

Forse gevolgschades.
Afgelopen weekend hoorden we van een Nederlandse ondernemer die door een Amerikaanse afnemer werd gevraagd of een graanproduct dat hij levert wel vrij van fipronilresiduën is. De fipronilaffaire kan forse gevolgschades veroorzaken. De markt is inmiddels kopschuw, zelfs voor fipronil dat legaal en niet in de dierlijke keten is gebruikt en binnen de normen is toegepast. Nederlandse boeren, autoriteiten en de politiek die de autoriteit en kennis stuk bezuinigde, hebben wat op hun geweten.

Tot zover Foodlog.

Natuurlijk hebben de politieke partijen, de NVWA, de supermarkten en de consumenten ook een deel van de verantwoordelijkheid voor dierenwelzijn in de veehouderij. Maar door de ontwikkelingen in de voedseltechnologie en de opkomst van plantaardige vleesalternatieven geldt tegenwoordig niet meer dat een veehouder onmisbaar is, sterker nog: hij staat aan de basis van veel problemen door de grootschaligheid, gericht op export.

Export van dierlijk voedsel maakt meer kapot dan de belastingbetaler lief is.

Klik hier om meer te lezen over verantwoordelijkheid in de omgang met dieren.

Een platteland met steeds minder dieren

Door de voortschrijdende schaalvergroting op het platteland, verdwijnt er steeds meer dierenleven buiten de stallen.

Caspar Janssen wandelt door Nederland en doet verslag van wat hij ziet in de Volkskrant. In Friesland valt hem op dat het landschap leeg is.

Dit is wat hij in aflevering 50 ziet op weg van Bolsward naar Makkum

“Raaigras links, raaigras rechts, dan een maisveld, een megastal hier en een megastal daar, een melkwagen van Campina, balen opgestapeld kuilgras, windmolens in de verte, dan weer een maisveld, en weer dat donkergroene raaigras. Geen koeien, en na een paar kilometer sta ik stil en hoor ik minutenlang helemaal niets, op een brommer na. Doodse stilte. Goed, het is het rustige seizoen, maar helemaal geen vogels? Geen bloemen, geen vlinders ook, nou ja, eentje dan, in de berm van de weg. Eerder zag ik nog een groepje spreeuwen, maar het duurt tot vlak voor Exmorra eer ik een weilandje zie met zowaar een paar kieviten.”

Hij vraagt zich af over geen tussenweg is.
Tot zover dit citaat.

De reden waarom in Nederland schaalvergroting in de veehouderij is, ligt in de export en de vrije markt. Nederlandse boeren hebben het recht om buitenlandse boeren te beconcurreren. Daar lijkt weinig mis mee, totdat je je een voorstelling gaat maken hoe wij onze prijzen zo laag weten te houden en wie of wat daarvan de dupe worden..
Met de nadelen van de schaalvergroting lijkt de veehouderij vooral af te steven op een voortijdig einde. Het beweegt zich op een doodlopende weg.

Met dit beeld wordt ook de vraag opgeroepen of er een terugkeer op de agrarische schreden denkbaar is of dat de veeboeren zich moeten neerleggen bij een uitstervend beroep. Wanneer de toekomst plantaardig is, lijkt dit uitsterven het eerst zichtbaar te worden in ons land.

Is dit een ramp? Vermoedelijk niet, wanneer de vrijgekomen ruimte weer wordt teruggegeven aan de natuur.

Zie ook de foto’s van het platteland met megastallen.

In aflevering 55 schrijft hij:

Iedereen ziet ook iets anders natuurlijk. De één ziet dat het landschap groen is, en dat er voedsel wordt verbouwd, dus dan zal het wel goed zijn, want er zijn toch milieuregels. De ander ziet dat het landschap is uitgekleed, zoals dat heet, een landschap vol mest, bruin met een vette laag groen eroverheen. Parallelle werelden, verschillende bubbels. Boerenorganisatie LTO Noord was vorige week oprecht verbaasd over de golf van verontwaardiging die uitbrak na haar oproep aan gemeenten op tijd de bermen te maaien. Geen idee dat veel mensen die wegbermen nu juist zien als laatste houvast voor wilde planten, vlinders en bijen op het platteland.

Bij Doniaburen loop ik de zeedijk op. Positief denken, focussen op de goede ontwikkelingen. Die zijn er ook. De provincie Friesland die van 'natuurinclusief boeren' een speerpunt heeft gemaakt, FrieslandCampina wil praten over een duurzamer toekomst, al die boeren die het wel degelijk anders willen en ook doen.

In mijn gedachten probeer ik het landschap weer aan te kleden. Ik word geholpen door het uitzicht op de Workumerwaard, buiten de zeedijk, beheerd door 't Fryske Gea. Ook hier was het ooit beter, maar toch: koeien op de dijk, kruidenrijk grasland. Ik denk de pinksterbloemen, de koekoeksbloemen en de grutto's van het voorjaar erbij en stel me voor dat een groot deel van het Friese boerenland er zo zou kunnen uitzien. Dan nog zou het meer dan voldoende zuivel kunnen produceren, mits je niet 60 procent wil exporteren.

Aflevering 60: In het mooie Hemelum wil een varkensfokker fiks uitbreiden, tot grote zorg van de bewoners.
"Veel dorpsbewoners zijn tegen de uitbreiding, vanwege de stankoverlast, vanwege het verkeer en omdat ze geen 'Klein Brabant' willen in Gaasterland. De boer redeneert op zijn beurt dat uitbreiding de geuroverlast juist zal verminderen, omdat hij nieuwe luchtwassers gaat plaatsen. 'Wat me zo spijt, zegt Angelique Matthijssen, 'is dat je elkaar niet meer verstaat. Boeren zeggen: wij zorgen voor eten en burgers zeggen: jullie zorgen voor overproductie en overbemesting. De verhoudingen zijn zoek, evenals de menselijke maat, de natuurlijke maat. Het is niet meer behapbaar. Zo'n klein dorp en dan zo'n industrieel boerenbedrijf, vlak bij school, vlak bij de peuterspeelzaal. Niet de behoefte is bepalend, of het landschap, of de gemeenschap, maar de productie, het bedrijfskundig perspectief. Boeren uit Brabant kopen hier grond omdat ze dan meer mest kwijt kunnen. Wie snapt dat nog?'"

Sanering van de veehouderij zal problemen oplossen

Eric van der Aa pleit in twee artikelen op foodlog voor inkrimping van de Nederlandse veehouderij met 75%:

Een sanering met 75% van de Nederlandse veehouderij zal het overgrote deel van de daaraan gerelateerde problemen op het gebied van natuur, lucht, water, bodem, volksgezondheid etc. doen verdwijnen. We produceren dan nog steeds ruim voldoende vlees, zuivel en eieren voor de Nederlandse bevolking. Tegelijkertijd boeken we jaarlijks besparingen van vele miljarden euro’s zoals hiervoor beschreven, die de huidige economische waarde van de Nederlandse veehouderij minimaal evenaren. Als we bovendien het Nederlandse voedingspatroon in een meer vegetarische richting kunnen bijsturen zijn de besparingen zelfs aanzienlijk groter dan de economische waarde van het hele veehouderijcomplex. Een forse sanering van de Nederlandse veehouderij maakt ons land derhalve schoner, mooier, gezonder, veiliger en welvarender.

Uiteraard is dit een politieke krachttoer van jewelste, vooral vanwege het geheel ontbrekende agrarische draagvlak voor een dergelijk beleid. Desondanks zullen we er toch aan moeten geloven en bovengenoemde (wellicht wat kille) economische argumenten kunnen de doorslag geven bij de keuze voor deze onvermijdelijke koerswijziging. Volgende generaties zullen ons dankbaar zijn.

Pleidooi voor degrowth en voor minder zinloze (koe)handel

In zijn nieuwste boek 'Frontlijnen, een reis langs de achterkant van de wereldeconomie', schetst Nick Meynen een onthutsend beeld van de desastreuze effecten van het globale kapitalisme.
"Onlangs las ik een artikel in The Economist dat TTIP verdedigde. De auteur verdedigde TTIP door te stellen dat de Fransen nu ook oesters uit San Francisco zouden kunnen eten. Dat is nu eens het typevoorbeeld van het soort handel dat we net niet nodig hebben.  Of een ander voorbeeld: onze garnalen die we vangen in de Noordzee, exporteren we naar Marokko om ze daar te laten pellen en vervolgens opnieuw overbrengen naar hier. Met zo’n manieren van handel drijven moeten we stoppen door middel van een radicale switch van het beleid. Je kan dat niet aan de markt overlaten, hier moet de overheid zijn verantwoordelijkheid nemen. Zeker omdat de markt ook de kosten niet bij de juiste personen laat terechtkomen. Wie betaalt bijvoorbeeld voor het stijgend aantal doden die vallen door luchtvervuiling? Of kijk naar de manier waarop we de geulen in onze havens steeds verder uitdiepen om groter vrachtverkeer toe te laten. Dat maakt ons steeds kwetsbaarder voor een stijgende zeespiegel, maar wie zal uiteindelijk betalen voor de schade die aangericht wordt door overstromingen? Dat zullen niet de bedrijven zijn die nu winst maken".

DWM: Jouw versie van het protectionisme houdt dus een zeker ‘degrowth’-scenario in. Maar leidt dat niet tot een samenleving waarin we gewoon allemaal minder zullen hebben? Ik vrees dat weinig mensen daar enthousiast zullen over zijn.
Nee, niet noodzakelijk. Dat is net hetgeen we zullen krijgen wanneer we niks doen. Dan krijg je samenlevingen zoals die in Oost-Congo waar eigenlijk geen middenklasse meer bestaat. Als je alles laat betijen is het dat waar we naartoe gaan. Maar er zijn ook steeds meer wetenschappers verenigd in de degrowth-beweging. Zij proberen na te gaan hoe een samenleving kan functioneren binnen bepaalde ecologische en sociale limieten. Die wetenschappers willen op een georganiseerde manier degrowth organiseren, met een veel eerlijkere en gelijkere verdeling van de middelen die planeet aarde ons geeft. Want degrowth zal er natuurlijk sowieso komen wanneer de grondstoffen schaarser worden en op geraken. De vraag is niet of er degrowth aan zit te komen maar of we die degrowth gepland laten verlopen of chaotisch.

Tot zover een citaat van de DWM.

Het pleidooi van Meynen geldt natuurlijk het meest voor de manier waarop met name door Nederland vlees wordt geproduceerd voor de export. Het leidt naast dierenleed tot milieuvervuiling, klimaatopwarming en ontbossing omdat voedsel voor vee uit het (verre) buitenland wordt gehaald.
Een reis langs de achterkant van de wereldeconomie (bol.com).