God en de gevolgen van de politiek voor dieren

Tijdens de oprichting van de Partij voor de Dieren en de eerste deelname aan de Tweede Kamerverkiezingen in 2003 was er weinig media-aandacht van de kant van de pers. Was dat wel het geval geweest dan had zij vier jaar geleden al in de Tweede Kamer gezeten.
Op dit moment heeft de PvdD over aandacht weinig meer te klagen. Marianne Thieme en Niko Koffeman, oprichters van het eerste uur, zijn in week 17 overal (bijv. HP en VN) te horen en te lezen over hun religieuze opvattingen. Zij beloven hun persoonlijke opvattingen als Zevendedagadventisten van hun politieke opvattingen te scheiden en zo hoort het ook. Politici dienen beoordeeld te worden op hun (stem)gedrag en dat is vooralsnog voorbeeldig. Net zoals dat van de pers, overigens, een enkele columnist daargelaten.

Loopt de zaak van de dieren gevaar door de media-aandacht? Niet direct, want alle aandacht lijkt de PvdD in de peilingen geen schade te berokkenen. Toch zijn er mensen binnen en buiten de partij ongerust, al kan men "bij God" niet direct de vinger op de zere plek leggen.
De partijstructuur en de persoonlijke opvattingen van bestuurders zijn van belang op het moment dat de politieke koers wordt uitgezet en wanneer de politieke visie verwoord wordt. Dat lijkt ver weg, maar binnenkort speelt op initiatief van GroenLinks het opnemen van zorgplicht en dierenwelzijn in de Grondwet. Dan is het cruciaal voor de effectiviteit van het programma dat de juiste woorden worden gekozen. God verhoede dat we nog langer de heilloze weg bewandelen van de spurieuze koppeling van "intrinsieke waarde" aan dierenrechten en dierenwelzijn.
Orthodoxe volgers geloven niet in de gelijkwaardigheid van enerzijds gelovigen en anderzijds ongelovigen en dieren. Zij spreken in feodale tongen over o. a. rentmeesterschap. God heerst over de mens en die op zijn beurt heerst over het dier. De zeggenschap over het eigen leven wordt letterlijk en figuurlijk niet uit handen gegeven aan het dier (of zich)zelf. Iets daarvan weerspiegelt zich in de weerstand om politieke macht uit handen te geven of te delen.
Wanneer politieke voorgangers zich te veel of letterlijk baseren op de bijbel dan kan het belang van dieren niet gegarandeerd worden, namelijk dat een breed gedragen invulling wordt gegeven aan de emancipatie van het dier. Emancipatie houdt in dat je het verbindt met het recht op vrijheid van het dier om in omstandigheden te leven dat het zich natuurlijk kan gedragen. Geen enkel dier is er mee gebaat bij dat haar vertegenwoordigers in de rechtszaal of de politieke arena zelf belangen hebben die met het belang van het dier conflicteren. Integriteit heeft er te mee maken om als individu zo min mogelijk Heren tegelijk te dienen. Op politiek niveau betekent het dat alle leden en kiezers het gevoel hebben gehoord te worden. Loyaliteit, prima, maar niet aan een totalitair en narcistisch regime.
Wanneer een politieke partij onder druk staat en de kritiek krijgt dat het wordt gerund door te weinig (toegankelijke) personen, dan is de oplossing simpel: verbreed en verdiep de interne organisatiestructuur en betrek daarin mensen uit alle afdelingen. Bij de Partij voor de Dieren is het potentieel aan capabele meedenkers en bestuurders groot genoeg en op deze wijze kan het een brede dialoog aangaan met de eigen leden, de kiezers, vertegenwoordigers en de media.

Proefdierbeleid blijft in taboesfeer

Persbericht PvdD. Den Haag, 24 april 2007 – De Partij voor de Dieren heeft Kamervragen gesteld aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de presentatie van zijn beleidsvoornemens over dierproeven en biotechnologie op vrijdag 27 april a.s. De plannen voor het nieuwe proefdierbeleid van de minister zullen gedeeld worden met verschillende belangenverenigingen en maatschappelijke organisaties. Ook andere ‘belanghebbenden’ zijn uitgenodigd. Een verzoek van kamerlid Esther Ouwehand om de presentatie bij te wonen is echter afgewezen door het ministerie. De PvdD wil opheldering over die afwijzing. De weigering om volksvertegenwoordigers toe te laten tot de presentatie van nieuwe beleidsvoornemens illustreert de aanhoudende geslotenheid rondom dierproeven.

Juist die geslotenheid is onderwerp van grote maatschappelijke kritiek. Een onafhankelijke evaluatie van de Wet op de dierproeven wees uit dat de wetgeving die proefdieren moet beschermen op de meest essentiële punten niet functioneert en aan een ingrijpende herziening toe is. Op de aanbeveling meer inzicht te verschaffen over de onderzoeksdoelen en de afwegingen ten aanzien van proefdiergebruik, kwam veel verzet vanuit de hoek van wetenschappers, farmaceuten en belangenverenigingen. De minister concludeerde daarop dat er ‘geen draagvlak’ zou bestaan voor de uitkomsten van de evaluatie, en besloot een aantal discussiebijeenkomsten in het veld te organiseren in plaats van de Wet op de dierproeven aan te passen. Geen van de politieke partijen die op dat moment zitting hadden in de Kamer, heeft de moeite genomen de minister over die koers te bevragen.

Opmerkelijk is dat in het kader van wereldproefdierendag vandaag campagne gevoerd wordt door de dierproefsector om meer begrip te vragen voor dierproeven. Kennelijk moet ook dit gewenste begrip zonder openheid tot stand gebracht worden. Vrijdag werd in de Volkskrant een lans gebroken voor dierproeven, zaterdag in NRC en vandaag in TROUW. De Partij voor de Dieren is van mening dat alleen openheid rond dierproeven kan leiden tot verbetering van beleid en een vruchtbare maatschappelijke discussie.

Het verzet tegen een open debat over nut en noodzaak van dierproeven uitte zich de afgelopen dagen in een mediaoffensief van de Stichting Informatie Dierproeven (SID). Uitgerekend rond Wereldproefdierendag, in 1979 ingesteld door de Verenigde Naties om stil te staan bij de miljarden dieren die wereldwijd hun leven (hebben) moeten slijten in laboratoria, zijn in landelijke kranten artikelen verschenen die pleiten voor meer begrip voor dierproeven. Vrijdag in de Volkskrant, zaterdag in NRC, vandaag in TROUW.

De SID doet zich voor als objectief informatieverstrekker over dierproeven, maar is een belangenbehartiger van medische fondsen, farmaceuten, wetenschappers en patiëntenverenigingen, de clubs die meer openheid over dierproeven afwijzen. In plaats van het publiek open te informeren over de precieze doelen van experimenten op dieren en de afwegingen over diergebruik, vragen zij het publiek blind te vertrouwen op hun stelling dat proefdieronderzoek noodzakelijk zou zijn en ten alle tijden hoge maatschappelijke doelen zou dienen. Uit opiniepeilingen blijkt dat ruim 67% van de Nederlanders grote moeite heeft met dierproeven. Deze bezwaren worden niet serieus genomen en het is vooral de sector zélf die de publieke discussie over het nut van dierproeven niet aandurft. Deze geslotenheid vormt alleen maar een bevestiging dat het immense leed dat veroorzaakt wordt door dierproeven simpelweg niet te verantwoorden valt.


Kamervragen:

Vragen van het lid Ouwehand (PvdD) aan de Minister van VWS over openheid over bottom-up proces n.a.v. evaluatie Wet op de Dierproeven

d.d. 24 april 2007

1. Is het waar dat Kamerleden niet uitgenodigd én niet welkom zijn bij de bijeenkomst op het ministerie van VWS op vrijdag 27 april 2007 waar uw beleidsvoornemens over dierproeven en biotechnologie bij dieren gepresenteerd zullen worden, naar aanleiding van het ‘bottom up’ proces in het kader van de evaluaties van respectievelijk de Wet op de dierproeven en het Besluit biotechnologie bij dieren? Zo ja, kunt u aangeven waarom voor deze bijeenkomst nadrukkelijk andere belanghebbenden dan deelnemers aan het ‘bottom up’ proces zijn uitgenodigd, maar de aanwezigheid van Kamerleden niet wordt toegestaan? Waarom worden Kamerleden in dit geval niet in de gelegenheid gesteld om de discussie door belanghebbenden uit het veld te volgen?

2. Hoe beoordeelt u de groeiende maatschappelijke behoefte naar meer openheid rond dierproeven (zoals die onder meer blijkt uit publicaties in NRC Handelsblad d.d. 21-04 , de Volkskrant d.d. 21-04 , en Trouw d.d. 24-04 ) en hoe ziet u die in relatie tot het beleid om parlementariërs te weren bij presentatie van en discussie over de uitkomsten van het ‘bottom up’ proces rond de evaluatie Wet op de Dierproeven?

3. Bent u bereid meer openheid te betrachten bij toekomstige processen rond beleidsontwikkeling en –evaluatie m.b.t. een relatief besloten onderwerp als dierproeven, gelet op de maatschappelijke discussie rond het thema? Zo ja, op welke wijze? Zo neen, waarom niet?

4. Bent u met ons van mening dat leden van de volksvertegenwoordiging in alle fases van het ‘bottom up’ proces i.c. kennis zouden moeten kunnen nemen van de voortgang en de totstandkoming van conclusies en bevindingen? Zo neen, waarom niet?

Ontberingen zwangere Nederlandse koeien tijdens transport naar Rusland

(persbericht)
Een inspectie in opdracht van stichting Dier en Recht bracht aan het licht dat zwangere koeien -in strijd met de wet- vijf dagen aaneen werden vervoerd. Ze kregen geen water en geen rust, de temperaturen bedroegen soms 16 graden onder nul en de vrachtwagens waarmee ze van Nederland naar Rusland werden vervoerd waren onverwarmd. De exporteur ontvangt subsidie voor deze levende export naar buiten de Europese Unie. Controle voor verstrekking hiervan heeft het Ministerie overgelaten aan het Productschap PVE. De sector controleert zo zichzelf.

In de wet¹ staat dat runderen tijdens een veetransport maximaal 29 uur vervoerd mogen worden. Daarna is er verplicht een rustpauze van 24 uur, waarbij de dieren uitgeladen moeten worden en voer en drinken moeten krijgen. Tijdens het transport mag de temperatuur niet lager dan 5 en niet hoger dan 30 graden zijn.

Er bestaan sterke vermoedens dat de Nederlandse exporteurs zich niet aan de wettelijke vervoerseisen houden. Om dit vermoeden te onderzoeken gaf Dier en Recht haar Duitse partnerorganisatie Animals’ Angels opdracht een willekeurig transport te controleren. Vier vrachtwagens van Duitse vervoerder Spedition Hefter, elk volgeladen met twee verdiepingen zwangere Nederlandse koeien, werden gevolgd tot diep in Rusland.

Zoals zaterdag in het tv-programma EénVandaag uitgebreid te zien zal zijn, bleken de dieren meer dan 100 uur vervoerd te worden zonder water te krijgen of uitgeladen te worden. Gemeten temperaturen waren overdag al ver onder nul, ‘s nachts soms wel -16 graden Celsius. Een blik in de vrachtwagens leerde dat de uitwerpselen van de koeien bevroren waren, en dat het plafond zo laag was dat de koeien nauwelijks rechtop konden staan.

Het controlepunt bij aankomst werd bemand door het controlebedrijf Controll Union uit Rotterdam. Deze controleerden alleen of de koeien nog leefden: per levend dier dat buiten de Europese Unie aankomt krijgt de exporteur namelijk +/- €150 aan exportsubsidie en -restituties. Of tijdens het vervoer aan de wettelijke transporteisen was voldaan, werd niet gecontroleerd. Dit laatste is verplicht om in aanmerking te komen voor de subsidies.

Verantwoordelijk voor de subsidies is het Ministerie van LNV, Dienst Regelingen. Zij laat de controle echter over aan Productschap PVE, die op haar beurt vertrouwt op papieren, aangeleverd door de exporteur. De exporteur is verplicht te laten controleren en schakelt hiertoe zelf een controlebedrijf in, om de benodigde papieren te krijgen. Met andere woorden: de sector controleert zichzelf en de EU betaalt.

Deze misstanden zijn niet een op zichzelf staand feit. Ook uit andere inspecties blijkt dat de transportregels vaak met voeten getreden worden, ten nadele van de getransporteerde dieren. Zo werd eerder door de Animals’ Angels onthuld dat bij het over-zwanger vervoeren van koeien van Nederland naar Griekenland 15 koeien overleden, dat 263 biggen gestikt waren tijdens een dergelijk transport, en was zeer recent nog in het nieuws dat Deense transportfirma’s systematisch varkens extreem verwaarlozen en mishandelen.

Voorstel omvorming bio-industrie

Milieudefensie schrijft in een persbericht:

Op 19 april heeft de commissie Verzoekschriften en Burgerinitiatieven groen licht gegeven voor de behandeling van het burgerinitiatief 'Stop fout vlees' door de Tweede Kamer. Het initiatief van Milieudefensie en haar jongerenorganisatie Jongeren Milieu Actief (JMA) wordt gesteund door 106.975 Nederlanders. Het is voor het eerst in de parlementaire geschiedenis dat een voorstel vanuit de samenleving direct op de politieke agenda wordt gezet.

Milieudefensie en JMA willen met het burgerinitiatief bereiken dat de Tweede Kamer kiest voor een veehouderij zonder dierenleed, zonder milieuvervuiling en zonder import van veevoersoja die ten koste gaat van het Amazonewoud. De inzet van het burgerinitiatief is door Milieudefensie en JMA uitgewerkt in de notitie 'Boeren met toekomst'. Uitgangspunt is een omschakeling naar een duurzame veehouderij. Boeren ontvangen dan toeslagen voor milieukwaliteit en dierenwelzijn. Tegelijkertijd wordt een milieuheffing van 85 cent per kilo vlees ingevoerd. Door dit plan kan het aantal varkens en kippen met 50% afnemen, zonder dat dit ten koste gaat van het aantal boerenbedrijven. En de productie wordt wel dier- en milieuvriendelijk.

Plannen voor verbetering van de veehouderij worden volgens onderzoek van NIPO gesteund door 75% van de Nederlanders. De agrarische belangenorganisaties beschouwen de voorstellen als 'onhaalbaar' en 'slecht voor de boeren'. De argumenten hierbij berusten echter op misverstanden, stelt Milieudefensie. Zo wordt beweerd dat de milieuheffing onhaalbaar is vanwege handelsregels van de wereldhandelsorganisatie WTO en de Europese Unie. Zowel het Landbouw Economisch Instituut (LEI) als het ministerie van LNV geven volgens de milieuorganisatie aan dat de voorgestelde heffing wél mogelijk is binnen de regels van EU en WTO.

Tot zover het persbericht.

Milieudefensie heeft onderzoeker Cees van Bruchem van het LEI de opdracht gegeven om de mogelijkheden te onderzoeken om te komen tot kleinere en meer extensieve veehouderij.

Welke conclusies trekt het LEI uit de beschouwingen en welke beleidsmogelijkheden zijn het meest kansrijk om het doel te bereiken? Het LEI schrijft in haar rapport:

A. Internationaal

• Het is van belang dat getracht wordt in het internationale overleg de duurzaamheidseisen op een zo hoog mogelijk niveau te krijgen. Voor milieueisen ligt dit wellicht wat minder moeilijk dan voor eisen ten aanzien van dierenwelzijn. Er dient een vorm van integratie te komen tussen handelsoverleg en duurzaamheidsoverleg op internationaal niveau. In dat kader zouden ook afspraken gemaakt moeten worden over duurzaamheidsheffingen, zodat externe kosten geïnternaliseerd kunnen worden in de prijzen.
• Voor zover dit onvoldoende lukt, kan overwogen worden landen of blokken de mogelijkheid te geven om de invoer van producten die niet aan de interne regels voldoen, te beperken, bijvoorbeeld door een niet-duurzaamheidsheffing. Deze heffing mag niet hoger zijn dan het door de extra eisen veroorzaakte verschil in kostprijs. Dit vraagt om aanpassing van de WTO-regels en dat geeft tegelijk aan dat het in ieder geval een zaak van lange adem zal zijn.
• Een alternatief, dat internationaal wellicht iets minder moeilijk ligt, is dat een land dat hoge eisen stelt aan de manier van produceren, bijvoorbeeld op het gebied van dierenwelzijn, de eigen producenten daarvoor mag compenseren. Deze laatste optie sluit aan bij de verschuivingen die zich de afgelopen 10-15 jaar voordoen in het beleid ten aanzien van de agrarische sector: van grensbescherming en prijsondersteuning naar directe betalingen.

B. EU-niveau

• Heffingen aan de EU-grenzen voor producten die niet voldoen aan de eisen die de EU stelt aan haar eigen producenten, vormen een mogelijkheid, maar liggen moeilijk in WTO-verband. Voor eisen op het gebied van milieu wellicht iets minder moeilijk dan voor eisen ten aanzien van dierenwelzijn.
• Een heffing op eiwithoudende producten, los van de manier van produceren, met de bedoeling om de productie van veevoedergrondstoffen binnen de EU te beschermen, ligt in WTO-verband moeilijk en vergt in ieder geval nieuwe onderhandelingen. Daarnaast bestaan over dit onderwerp bilaterale afspraken tussen EU en VS, waarover opnieuw onderhandeld zou moeten worden.
• Compenserende betalingen lijken, mits aan een aantal voorwaarden is voldaan, in WTO-verband minder op bezwaren te zullen stuiten dan maatregelen aan de grens, al zullen ook compenserende betalingen zeker het nodige overleg vergen. Binnen de EU wordt dierenwelzijn aangemerkt als een van de doelstellingen van het plattelandsbeleid. In dat kader verdient het aanbeveling om naast compensaties voor wettelijke eisen, ook premies mogelijk te maken voor bovenwettelijke prestaties op het gebied van milieu en dierenwelzijn. Bij dat laatste kan een koppeling plaatsvinden aan een dierenwelzijnsindex. Het moet mogelijk worden om compenserende toeslagen en premies te verstrekken voor veehouderijsectoren die niet grondgebonden zijn, zoals varkens en kippen.
• Vanzelfsprekend moeten bovenbedoelde toeslagen en premies gekoppeld worden aan de gebruikelijke cross-compliance eisen. Daarbij kan overwogen worden om deze eisen te ‘externaliseren’, in die zin dat ook op het bedrijf gebruikte productiemiddelen aan eisen van duurzaamheid moeten voldoen. Gedacht kan worden aan het gebruik van gecertificeerd veevoer.
• Het lijkt wenselijk en redelijk voor de hierboven bedoelde toeslagen en premies extra middelen uit te trekken, anders moet de ene agrariër inleveren voor de andere en kunnen contraproductieve gevolgen optreden doordat de grondgebonden sectoren onder druk komen.

C. Nationaal

• Voor internaliseren van externe kosten zijn niet veel mogelijkheden omdat de Nederlandse markt niet afgeschermd kan worden van de andere EU-landen. Daarnaast kunnen vraagtekens worden gezet bij de effectiviteit van zulke beleidsinstrumenten met het oog op de gewenste eindsituatie. Zo heeft een heffing op kunstmest weinig effect op de niet-grondgebonden veehouderij, behalve dat het veevoer duurder wordt, en zal de grondgebonden veehouderij toch ophouden met het gebruik van kunstmest omdat ze biologisch gaat produceren. Voor een heffing op bestrijdingsmiddelen geldt iets dergelijks. Bovendien bestaat bij de laatste het risico van ontduiking door aankoop in buurlanden.
• Maatregelen om de consument te stimuleren tot een meer verantwoord koopgedrag zijn op zichzelf waardevol. Financiële prikkels (premies etc.) kunnen hierbij een rol spelen. Het is echter niet waarschijnlijk dat langs die weg de complete omschakeling zoals beoogd gerealiseerd kan worden. Hetzelfde geldt voor tussenvormen zoals ‘adopteer een kip’ en dergelijke. De overheid zou dergelijke initiatieven fiscaal kunnen bevorderen.
• Voor nationale maatregelen gericht op de extra exploitatiekosten van de ‘nieuwe veehouderij’ geldt min of meer hetzelfde als wat hierboven voor de EU is gezegd. Aparte betalingen voor prestaties op het gebied van milieu- en dierenwelzijn zijn waarschijnlijk effectiever dan andere routes. Voor een deel kunnen deze via de EU lopen. Daarnaast zouden nationale ‘opcenten’ mogelijk moeten zijn voor landen die (nog) hogere eisen stellen dan in de EU het geval is. De hoogte van zulke extra nationale premies moet dan wel gekoppeld zijn aan bedoelde prestaties en niet hoger zijn dan nodig is om de extra kosten vanwege de bijzondere eisen te dekken.
• Het beoogde scenario van Milieudefensie leidt niet alleen tot extra kosten vanwege milieu- en welzijnseisen, maar ook vanwege de gewenste kleinschalige structuur. Daarvoor zal het lastig worden om in EU-verband ruimte te krijgen voor compenserende toeslagen. Wat wel kan en niet op overwegende bezwaren stuit van de EU of de WTO, is het stimuleren van kostprijsverlagende maatregelen in de semibiologische veehouderij zoals beoogd door Milieudefensie. Aan efficiencyverbetering in de gangbare veehouderij is de afgelopen decennia veel aandacht besteed, maar alternatieve, meer extensieve systemen zijn wat dat betreft stiefmoederlijk behandeld. Dus daar zal waarschijnlijk ‘een wereld zijn te winnen’. De overheid zou proefprojecten op dit gebied kunnen subsidiëren. Naarmate het verschil in kostprijs tussen de gangbare veehouderij in omliggende landen en de voor Nederland beoogde semi-biologische veehouderij kleiner wordt, hoeven consument en/of belastingbetaler minder ‘bij te betalen’.
• Behalve ondersteuning bij de exploitatie, is ook steun nodig bij de omschakeling naar de nieuwe veehouderijsystemen. Dat is vooral een kwestie van investeringen faciliteren. Dat kan door fiscale maatregelen (duurzame investeringsaftrek etc.), al werken die meestal alleen wanneer er redelijke inkomens worden behaald. Men kan ook denken aan directe investeringspremies voor dit doel. Ook kan gedacht worden aan goedkope leningen, bijvoorbeeld door het verstrekken van leningen voor dit te doel te beschouwen als een vorm van ‘duurzaam beleggen’.

Tot zover het LEI.

Wie deze aanbevelingen overziet, kan niet anders dan concluderen dat van Bruchem allerlei dure beren ziet op de lange weg naar duurzaamheid en een meer extensievere veehouderij. Al deze beren zijn in internationale dienst van de vleesverwerkende sector. De voorgestelde maatregelen kosten jarenlang internationaal overleg en de kans dat men er op afzienbare termijn uitkomt is klein.

Het probleem is dat de Nederlandse intensieve veehouderij grip wil houden op de afzet op de buitenlandse markt. Van elke 3 landbouwhuisdieren in ons land worden er 2 in het buitenland afgezet in totaal jaarlijks zo’n slordige 300 miljoen dieren. Wanneer de politiek openlijk bereid zou zijn om de sector op dit punt in te perken in ruil voor internationale steun voor het afschermen van de binnenlandse markt dan zijn internationale afspraken snel gemaakt. Nederland geen export van vlees en zuivel meer in ruil voor een stop op de import van vlees en zuivel uit het buitenland.

De overheid hoeft dan alleen nog maar beleid te maken dat de veestapel verkleint en die regionale afzet van ecologisch verantwoorde veehouderij ondersteunt. De financiering van de ondersteuning van en eventueel omvormen naar een ecologische verantwoorde veehouderij kan men doen op basis van het geld dat wordt bespaard aan het opruimen van milieuvervuiling en het niet meer uitgeven van oneigenlijke exportsubsidies aan de sector.

Gaat dit voorstel het halen? Het antwoord hangt af of de politiek bereid is om het beleid van pappen en nathouden te stoppen en haar zorgplicht die zij voor dieren heeft integraal [voor (landbouw)huisdieren, proefdieren en wilde dieren] nu eindelijk serieus te gaan nemen.

Voor dierenwelzijn en tegen zorgplicht in de grondwet

Met deze schijnbare tegenstelling is de schizofrenie in de huidige politieke situatie voor dieren aardig samengevat. Men wil wel dierenwelzijn opnemen in de grondwet opnemen, als dat maar niet leidt tot een zorgplicht. Het mocht eens geld gaan kosten of dat de overheid wordt gedwongen om de wet te moeten gaan handhaven!

In het nieuws waren de afgelopen tijd de volgende 2 berichten over respectievelijk de zorgplicht en dierenwelzijn te lezen.

LTO is tegen het opnemen van een zorgplicht voor het welzijn van dieren in de grondwet. Volgens voorzitter Annechien ten Have van de vakgroep Varkenshouderij beperkt dit het gebruik van dieren.
Dit kan niet alleen gevolgen hebben voor de dieren die worden gehouden voor de voedselvoorziening, maar ook voor bijvoorbeeld de paardensport, stelt Ten Have.
LTO reageert op een initiatief-wetsvoorstel van GroenLinks dat wil dat de zorgplicht wordt opgenomen in de grondwet, omdat deze onvoldoende zou worden gewaarborgd door de Gezondheids- en Welzijnsvet voor Dieren. LTO onderschrijft het doel achter het initiatief-wetsvoorstel om te voorkomen dat dieren vermijdbaar lijden wordt toegebracht, zegt Ten Have. "Dit kan nu en in de toekomst geborgd worden in de EU-richtlijn Dierenwelzijn en de daaraan gelieerde Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren en de Wet op de Dierproeven. Hierin wordt onderscheid gemaakt tussen het houden van dieren voor voedsel en gezelschapsdieren."

En:

Het opnemen van het recht op dierenwelzijn in de Grondwet stuit niet op belemmeringen. Dat heeft de Raad van State vastgesteld. De raad reageert daarmee op het wetsvoorstel van de Tweede Kamerleden Femke Halsema en Ineke van Gent van GroenLinks om dierenwelzijn in de constitutie op te nemen.
GroenLinks wil dat Nederland net als Duitsland de dierenrechten expliciet in de Grondwet vastlegt. De oppositiepartij wil dat doen door een wijziging van artikel 21 van de Grondwet, dat gaat over de zorg voor het milieu. Daaraan zou de zorg voor het welzijn van dieren moeten worden toegevoegd.
Bij de behandeling van de Landbouwbegroting in december bleek een meerderheid van de Tweede Kamer, bestaande uit PvdA, SP, PVV, GroenLinks en PvdD, het wetsvoorstel te steunen. Halsema en Van Gent sturen hun wetsvoorstel dinsdag naar de Tweede Kamer. Als het voorstel wordt aangenomen moeten andere wetten, zoals de Wet op de dierproeven en de Flora- en faunawet, opnieuw tegen het licht worden gehouden. Dat kan belangrijke gevolgen hebben voor de bio-industrie, dierproeven en jacht.

Tot zover het nieuws.

In een rede op de Vrij Universiteit te Amsterdam roept ex-hoogleraar Dierenrecht Dirk Boon op om nu eindelijk de dierenwetgeving eens te gaan handhaven. Hij is er nog niet gerust op dat het voorstel van GroenLinks voldoende wordt uitgewerkt in een effectieve toelichting.

Citaat van Boon: “Want daar zit de pijn: iedereen doet in dit land wat hem goeddunkt met dieren, zonder zich iets van de veelomvattende dierenbeschermingswetgeving aan te trekken. Iedereen kan moeiteloos en straffeloos altijd maar weer de wet overtreden.”

Verklein de veestapel

Het maakt akkerbouwers weinig uit wat zij verbouwen als het maar geld oplevert. Als bijvoorbeeld graan niet voor brood of veevoer wordt gebruikt, maar voor omzetting tot (bio)-brandstof dan zal het de boeren worst zijn.

Deze veranderde toepassing maakt het vlees en voeding duurder, maar maakt dat we onze mobiliteit wat langer betaalbaar kunnen houden.

De geringe beschikbaarheid van ruimte op de Aarde om de gevolgen van onze levenstijl op te vangen is zo nijpend dat we binnenkort gedwongen moeten worden om onze levenstijl te drastisch te verduurzamen. Dit kan door minder vlees te eten en minder vaak te vliegen over de wereld.

Er is met name in Nederland minder ruimte voor de natuur dan wenselijk zou zijn voor de overlevingskansen van planten en dieren en voor de biodiversiteit in het algemeen. De opbouw van de Ecologische Hoofdstructuur blijft in tempo achter bij de plannen.

We kunnen niet langer de boeren de vrije hand laten wat en hoe zij doen op het land. De boeren als producenten van vlees en biomassa zijn nu nog bezig om alles uit de kast te halen om deze productie zo goedkoop mogelijk uit te voeren. Het middel om via verhoging van vlees- en benzineprijzen consumenten te dwingen om hun levensstijl te matigen zou niet langer beperkt moeten worden.

Het moet er toch een keer van komen.

Liever nu, terwijl er nog wat valt te redden van de natuur en de hoge prijzen het zoeken naar creatieve en verantwoorde alternatieven zullen bevorderen.

Een Nederland met meer natuur is ook meer te genieten voor mensen die hun ontspanning meer in eigen land gaan zoeken.

Bio-industrie dringt zuivel op aan jeugd

Utrecht, 16 april 2007 - Afgelopen week werd bekend dat Campina een melkcampagne lanceert en daarmee op alle 7900 basisscholen gratis melk serveert. Om hun nieuwe product te promoten geven ze ook nog 75 sportkisten aan basisscholen. De Nederlandse Vereniging voor Veganisme (NVV) heeft er ernstige bezwaren tegen dat basisschoolleerlingen op deze manier zuivel krijgen opgedrongen.

In het verleden heeft de zuivelindustrie met groot opgezette campagnes mensen ervan proberen te overtuigen dat melk onontbeerlijk is in een gezond voedingspatroon. Het gebruik van zuivel zou bijvoorbeeld nodig zijn voor de botopbouw. In de afgelopen jaren is dit echter sterk ter discussie komen te staan. Grootscheepse langdurige wetenschappelijke onderzoeken als de Harvard Nurses Study(1) en de China Study(2) hebben de nadelen van het gebruik van zuivel aan het licht gebracht. Zo blijkt er, in tegenstelling tot wat door de zuivelindustrie beweerd wordt, in landen waar de zuivelinname hoog is, niet minder osteoporose (botontkalking) voor te komen dan in landen waar geen of slechts zeer weinig zuivel geconsumeerd wordt. De consumptie van zuivel verhoogt daarentegen wel de kans op bepaalde soorten kanker, suikerziekte en hart- en vaatziekten. Kortom:
zuivel is niet goed voor de menselijke gezondheid.

Toch wordt door het Voedingscentrum zuivel nog steeds als belangrijkste bron van calcium gezien. Calcium kan echter prima uit producten als sesam en groene bladgroenten worden opgenomen. Daarnaast zijn er genoeg gezonde alternatieven voor zuivel te vinden. Elke supermarkt verkoopt tegenwoordig wel sojamelk in allerlei varianten.
Dat het Voedingscentrum dit advies m.b.t. zuivel geeft is echter niet zo vreemd. De adviezen die het Voedingscentrum verspreidt zijn namelijk afkomstig van de Gezondheidsraad, waarin een aantal belangrijke posten door mensen uit de zuivelindustrie bekleed wordt. Er kan dus getwijfeld worden aan de objectiviteit van deze adviezen. De NVV is dan ook bang dat de belangen van de zuivelindustrie beter behartigd worden dan die van de consument.

Zuivel is niet alleen ongezond, maar ook nog eens bijzonder dieronvriendelijk. Zowel in de bio-industrie als in het geval van biologische zuivel moeten de koeien elk jaar zwanger worden gemaakt om te kalveren. De jonge dieren worden meestal al binnen één tot enkele dagen bij hun moeder weggehaald omdat de melk van de koe voor menselijke consumptie bestemd is. De vervangende voeding die de kalveren krijgen bevat vaak weinig ijzer, zodat de dieren last krijgen van bloedarmoede.
Dit houdt het vlees wit, wat vooral in landen als Italië erg gewild is. De kalfstiertjes worden dan ook al snel geslacht. De melkkoeien, die zonder menselijke inmenging wel een jaar of twintig zouden kunnen worden, zijn na een jaar of 5 à 6 economisch afgeschreven en worden dan ook geslacht.

Ook het milieu wordt zwaar belast door gebruik van zuivel. Volgens een eind november verschenen rapport Livestock's Long Shadow van de Wereldvoedselorganisatie (FAO) van de VN is 18 procent van de uitstoot van broeikasgassen afkomstig van de veehouderij. Dat is meer dan de uitstoot door vervoersmiddelen. De uitstoot van 1 koe staat daarmee gelijk aan die van 70.000 kilometers met een auto!

Met het oog op de toekomst is het voor mens, dier en milieu daarom niet wenselijk dat er een verhoging en stimulering plaatsvindt van het gebruik van zuivel. De impact van de zuivelindustrie op de maatschappij en het milieu is al erg groot. De NVV wijst elk gebruik van zuivel af en probeert mensen ertoe te stimuleren over te gaan op gezondere, plantaardige alternatieven. Voor een betere toekomst.

Voor meer informatie zie www.veganisme.org; www.zuiveloffline.nl.
Perswoordvoerder NVV: Jeroen Koedam, tel. 06 – 06-54385908

(1) Feskanich D, Willett WC, Stampfer MJ, Colditz GA. Milk, dietary calcium, and bone fractures in women: a 12-year prospective study. Am J Publ Health 1997;87:992-7
(2) http://www.thechinastudy.com/

Varkens krijgen niet wat zij willen

In Resource een weekblad van de Wageningse Universiteit schrijft Laurien Holtjer:

Varkens voelen zich het prettigst met stro en ruwvoer in hun stal. Afleidingsmaterialen als kettingen, touwen of ballen zijn echter praktischer voor de boer. Dat blijkt uit onderzoek van de Animal Sciences Group.

Onderzoekers vergeleken negen verschillende speelmaterialen voor varkens. Daarbij letten ze onder meer op dierwelzijn, kosten, hygiëne en arbeid. Juist de materialen die hoog scoren op de welzijnsmeter van het varken – stro en ruwvoer – zijn impopulair bij de boer. Want stro vraagt meer arbeid dan het ophangen van een ketting en is duurder. Bovendien komt er veel stof vrij bij het verspreiden van stro.
Naast stro waarderen de varkens ruwvoer, omdat dat het verzadigingsgevoel bevordert. Maar ruwvoer levert plakkerige mest op, waardoor het hok sneller vies wordt.

Actualiteitscollege: Dirk Boon pleit voor koerswijziging dierenrechten

Ik maakte kennis met Dirk Boon, bij zijn leven al een legende. De eerste die als jurist voor het dier opkwam en het een waardige plaats in de samenleving, en dus ook in het recht, probeerde te geven. Hij was vele jaren hoogleraar Dier en Recht in Utrecht, en is daarnaast ook altijd als advocaat actief geweest. Hij is lid en lijstduwer van de Partij voor de Dieren.

Omdat hij sprak aan de VU was hij zo vriendelijk de VU-jurist H.J. van Eikema Hommes als voorganger te noemen.

Boon is een rijzige man met een superieure presentatie. Hij kondigde aan met het oog op de tijd zijn voordracht te zullen voorlezen – hij had 25 minuten – maar daarvan was niets te merken. Hij keek wel af en toe op zijn papier maar kende het verhaal natuurlijk uit zijn hoofd. Hij heeft een prettige, rustige voordracht, maakt goed gebruik van de ruimte, richt zich soms rechtstreeks tot zijn opponent, is humoristisch, kortom bij hem verveel je je geen moment.

Hij verdedigde de stelling dat dieren rechten hebben. Als namelijk in de wet staat dat je een dier niet mag mishandelen, m.a.w. dat op ieder mens de plicht rust dieren niet te mishandelen, dan is de keerzijde daarvan dat dieren een recht hebben niet mishandeld te worden.

Dat een dier zijn wil niet rechtsgeldig kan uiten geldt niet alleen voor het dier, maar ook voor grote groepen mensen: de baby’s, de kinderen, de geestelijk gestoorden, de demente bejaarden. Vroeger werden hiertoe ook gerekend: slaven, vreemdelingen, vrouwen.

Het recht lost dit op door voor al deze groepen vertegenwoordiging te accepteren.

Dit zou ook voor het dier moeten gelden.

Het recht verdeelt alles wat er is in twee categorieën: mensen en niet-mensen. Niet-mensen zijn dieren en dingen; alles wat bestaat, levend of niet, valt onder het zakenrecht. Voor menselijke betrekkingen geldt echter een afzonderlijk regiem: het personen- en familierecht.

Interessant is dat er nog een groep is die beschouwd wordt als ‘menselijk’: dat zijn niet de dieren, maar de ‘rechtspersonen’: de vennootschap, de vereniging en stichting.

Er is in december 2006 een voorstel vanuit GroenLinks gedaan om rechten van dieren op te nemen in de grondwet. De Raad van State heeft daarover in februari 2007 negatief geadviseerd! De Raad zegt dat dieren een “bijzonder soort zaken” zijn.

Ook het Duitse Burgerlijk Wetboek komt er niet uit. Daarin staat (art. 90a): dieren zijn geen dingen maar worden wel als zodanig behandeld. Geen mop.

Als goedmakertje is in 2002 dierenbescherming opgenomen in de Duitse grondwet: art.20a.

De opponent was een VU-jurist, Veraart, die zijn tekst uit de Volkskrant van vrijdag j.l. gedeeltelijk herhaalde. Hij deed zijn best maar was m.i. geen partij voor Boon. Hij maakt zich vooral druk om Guantánamo Bay. Terecht op zichzelf, maar om daarmee nu ook maar meteen rechten voor dieren buiten de deur te zetten gaat mij te ver. Hij legt de nadruk op de plicht van de mens om goed voor dieren te zorgen, ze te beschermen e.d. Rechten toekennen vindt hij niet nodig, zelfs ongewenst zijnde een uitvloeisel van de ‘claimcultuur’. Dieren hebben ook geen plichten. Verder bestaat al de mogelijkheid voor organisaties zoals de Dierenbescherming in rechte op te komen voor de belangen van dieren. Recht is iets van de mens voor de mens.

De reactie van Boon kwam er in het kort op neer dat we met de situatie die Veraart beschrijft geen stap verder gekomen zijn en dat het daarom nu tijd wordt voor een principiële koerswijziging.

E.D.

Klik hier voor zijn rede.

Nederlandse fabels over dierenwelzijn

Marianne Thieme:

Met zulke bondgenoten heb je geen vijanden meer nodig: CDA zet het agrarisch gezinsbedrijf op spel..

Jammer dat Ger Koopmans van het CDA zo negatief reageert (ND 21 maart) op het voorstel van Milieudefensie om de sector een kwaliteitsimpuls te geven, het leed van dieren in de bio-industrie te verzachten en het agrarisch gezinsbedrijf uitzicht te bieden op een kansrijk bestaan.

Boeren hebben burgers nodig voor het veilig stellen van hun bestaansrecht in een dichtbevolkt en duur Nederland. Met marginale bulkproductie voor de internationale markt tegen hoge maatschappelijke kosten en onacceptabel dierenleed redden de gezinsbedrijven niet. Misschien hooguit de grote anonieme agrarische fabrieken. Maar daar ligt niet het hart van de agrarische sector en het gezinsbedrijf.

Alleen onderlinge solidariteit tussen gezinsbedrijven, burgers en buitenlui kan de redding betekenen voor een sector die per jaar 5% van zijn boeren verliest. Een open blik naar de samenleving is verstandiger dan lonken naar de liberale wereldmarkt.

Ger Koopmans (zelfbenoemd 'bondgenoot van gevestigde boerenbelangen') stelt dat de plannen van Milieudefensie rampzalig zouden zijn. Jammer dat er geen interesse is voor de visie van een maatschappelijke organisatie die juist met dit voorstel verder kijkt dan alleen naar milieu, natuur en dieren. Ook Milieudefensie maakt zich zorgen over het gezinsbedrijf als drijvende motor achter de landbouw en het platteland in Nederland. Elke boer heeft de afgelopen 25 jaar drie collega's zien verdwijnen.. Jouw grond en productierechten vallen dan toe aan de overblijvers. Van solidariteit is geen sprake meer. De ratrace - zo vreemd aan de sector die het boeren graag blijft zien als levenswijze - lijkt ook hier zijn intrede te hebben gedaan. Het CDA en de VVD gaan daar graag in mee met een heilig vertrouwen in de vrije markt.

Het zijn niet de milieu- of dierenbeschermers die een strop om de nek van agrarisch Nederland legden (en nog minder de nog jonge Partij voor de Dieren). Het is de fantasie- en gewetenloze landbouwpolitiek van ongelimiteerde schaalvergroting die het CDA en de Rabobank de afgelopen decennia met succes propageerden. Zij zijn het die de boeren aan de rand van de afgrond brachten.

Wie met een open vizier de plannen van Milieudefensie bekijkt, kan niet anders dan met sympathie reageren. Meer dan 100.000 mensen namen de moeite een kaart in te vullen om een einde te maken aan de bio-industrie in Nederland en willen daarbij boeren in Nederland houden. Zij ageren niet tegen de boerenstand, zij eisen een verandering van het huidige systeem waar boer, burger noch dier beter van worden.

Dat is ook waar de Partij voor de Dieren voor staat: een respectvolle omgang met mensen, dieren en omgeving waar mededogen het leidend principe is. Dat vereist een verandering van denken en doen die door de samenleving moet worden gedragen, maar waar boeren zelf ook het voortouw in kunnen nemen.
De ontwikkeling van kwaliteitsproducten en zelf maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen zoals eerder de kwekers van smaaktomaten hebben gedaan en recentelijk Campina en Friesland Foods met hun weidemelk, zou ook een sector als de intensieve veehouderij niet misstaan. Met name omdat zij nog het meest onder vuur liggen van de steeds kritisch wordende burger. De fabels van het CDA hebben hun uitwerking niet gemist en worden misschien alleen nog in eigen kring geloofd:

Fabel 1: dieren hebben het hier veel beter dan elders in de wereld.
Nederland is samen met Denemarken het enige land in Europa dat stro voor varkens niet heeft verplicht. Dat terwijl onderzoek heeft aangetoond dat een ketting geen effectief afleidingsmateriaal is om staartbijten te voorkomen.
Slachtkuikens hebben hier aanzienlijk minder ruimte dan in Thailand of Brazilie.
Fabel 2: als wij meer doen aan dierenwelzijn dan in andere landen, dan zal goedkoper vlees worden geïmporteerd uit landen waar het slechter is geregeld. Ten eerste exporteert Nederland ruim 70% van al het vlees en de eieren die hier worden geproduceerd. We hebben de pretentie de slager én de melkboer van de wereld te zijn en komen om in enorme hoeveelheden mest. Veel van onze export bestaat uit levende dieren die dagenlang door Europa gesleept worden op weg naar een slachterij. Die 70% overproductie past niet in een klein en dichtbevolkt land als Nederland waar zelfs zonder de uitstoot van broeikasgassen en ammoniak door de intensieve veehouderij het al een hele toer wordt om de milieudoelstellingen van het nieuwe kabinet te halen. Het is een bekend gegeven dat de veehouderij meer broeikasgassen uitstoot dan verkeer en vervoer, CLM berekende dat één koe gelijk staat aan 70.000 autokilometers. Ten tweede zal door de voorgestelde heffing van 85 cent per kilo op ál het vlees een fonds ontstaan waaruit de benodigde investeringen en meerkosten voor diervriendelijke productie kan worden betaald. Het vlees hoeft in het schap niet duurder te zijn dan dieronvriendelijk vlees van buiten. Maar het geeft je als Nederlander wél een beter gevoel als je een diervriendelijk Nederlands product uit het koelschap kan pakken.

Fabel 3: de benodigde 1 miljard voor het uitvoeren van het plan kan niet worden opgebracht door het kabinet. De uitgaven worden betaald via de verkoop van vlees met heffing. Waarom zouden er wel accijnzen geheven kunnen worden op brandstoffen en niet op vlees, volgens de fractievoorzitter van het CDA het meest vervuilende onderdeel van ons voedselpakket.
Milieudefensie stelt dat 85 cent per kilo vlees voldoende is. Als je kijkt naar de onverwachte uitgaven die het kabinet heeft moeten doen voor de uitbraken van de varkenspest van 1997, de MKZ crisis van 2001, de vogelpest van 2003 en alle crises die we nog verwachten dan lopen die uitgaven ook in de miljarden. Het is maar op welke wijze je overheidsgeld wilt inzetten en wilt verantwoorden aan de burger.

Fabel 4: de WTO verbiedt een heffing op vlees. Zoals Milieudefensie al aangeeft kunnen bepaalde heffingen wel degelijk en worden deze ook al jarenlang toegepast. Bijvoorbeeld de heffing op limonade. Voorwaarde is wel dat op al het vlees een heffing komt.

Fabel 5: Diervriendelijker wetgeving is het exporteren van verantwoordelijkheid omdat de dieronvriendelijke productie zich dan zou verplaatsen naar andere landen met minder regels.
Deze drogredenering waarmee Cees Veerman afscheid nam van het ministerschap, zou ook kunnen opgaan voor de afschaffing van kinderarbeid. Elke voorgenomen verbetering van arbeidsomstandigheden loopt tegen dit vooroordeel op. Toch zijn we er blij mee dat kinderarbeid en slavernij in ons land zijn afgeschaft hoe onmogelijk dat ook ooit leek, dat vrouwen min of meer gelijk behandeld worden en dat we onze normen niet gelijk schakelen met landen die concurrentievoordeel proberen te behalen door nog slechter met dieren om te gaan dan wij doen als meest veedichte land ter wereld.

De komende jaren zal de license to produce steeds belangrijker worden voor waar wél en geen kansen liggen voor de intensieve veehouderij in Nederland.
Die license to produce wordt niet bepaald op de wereldmarkt maar door de burger die wandelt, fietst en recreëert in het steeds schaarser wordend aantrekkelijk platteland. De kiezers van de Partij voor de Dieren (180.000) zijn al overtuigd dat het beter kan. Nu de boer en zijn bondgenoten nog....

Wie z'n eieren in het mandje van het CDA legt, tekent voor het in stand houden van de morele blinde vlek van onze samenleving en een agrarische sector die beroofd wordt van z'n gezinsbedrijven en toekomst. De varkensflat in de Amsterdamse haven in plaats van het gemengde bedrijf op het platteland. Boeren hebben meer van milieudefensie te verwachten dan van Ger Koopmans. Nomen est omen!

Marianne Thieme, fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren in de Tweede kamer en op het Partijcongres in Ede op 1 april 2007.

Verburg: geen drempel tegen buitenlands bio-industrie vlees

Minister Verburg gaat in 2007 bij de WTO onderhandelingen niet inzetten op bescherming van de Nederlandse markt voor dierlijke producten welke afkomstig zijn van dieren die onder slechtere omstandigheden worden gehouden dan in Nederland.

Dat is jammer, maar ook wel verklaarbaar. Immers gelijke monniken en gelijke kappen. Als we dieronvriendelijk vlees uit het buitenland gaan weren, moeten we ook geen dieronvriendelijk vlees naar het buitenland exporteren. Omdat Nederland zoveel vlees uit de bio-industrie exporteert (voor iedere drie dieren in Nederland worden er twee geëxporteerd) is niet in het belang van deze sector om deze export in gevaar te brengen.

Willen we zowel in eigen land als in het buitenland de bereidheid verhogen om dieronvriendelijk vlees te stoppen dan zullen we eerst onze eigen veestapel in de intensieve veehouderij moeten afbouwen.

Consequenties van het oprukkend veganisme voor bepaalde beroepen

Naarmate er meer veganisten bij komen zullen bepaalde bedrijfstakken meer onder druk komen te staan, zoals natuurlijk diverse takken van landbouw, slachterijen, zuivelbedrijven, etc.. Uitgaande van een progressieve ontwikkeling op dit gebied, zal het onnodig gebruiken van dieren maatschappelijk gezien steeds minder acceptabel worden. Dit zal ook betekenen dat beroepen die nu nog aanzien genieten op den duur op één lijn komen te staan met (althans in Europa) oude vakken als beul, slavendrijver of huurmoordenaar.

Op het moment lijkt dit nog het meest op science fiction, maar als we optimistisch zijn zullen allerlei werkzaamheden na verloop van tijd (nagenoeg) verdwijnen. Overigens dient dit niet gepaard met een bijzondere stigmatisatie van bijvoorbeeld voormalige slagers of slachters, want zij voerden - net als beulen - slechts handelingen uit waar maatschappelijk gezien vraag naar was.

Over dit onderwerp heb ik een uitgebreider artikel geschreven voor het tijdschrift Gezond Idee! (het huidige Vega!): De verdwijning van immorele beroepen.

Moeite met het concept onrechtvaardig diergebruik?

Bijna iedereen in mijn omgeving weet dat ik veganist ben. Sommigen weten dat zelfs al zo'n 20 jaar. Toch komt het vaak genoeg voor dat mensen vrolijk tegen mij beginnen over de lekkere kaas die ze pas gegeten hebben of zelfs over een heerlijk middagje vissen. Onlangs spande iemand de kroon door me een 'leuke' foto door te sturen die zij zelf van vrienden ontvangen had. De foto heet 'onderwaterbevalling' en toont een geslachte kip die in een pannetje water geplaatst is, met een ondergedompeld ei vlakbij haar onderlijf. De persoon in kwestie vond dit ontzettend leuk gevonden en vroeg me onbekommerd of ik het ook geen bijzonder geinige foto vond.

Ik ben er zeker van dat de mensen die me met allerlei vormen van onnodig diergebruik confronteren dat niet doen om mij te kwetsen. Het komt gewoon niet in hen op dat ik het diergebruik beschouw als een vorm van onrecht, een schending van dierenrechten.

Kennelijk zit het gebruik van dieren zo diep in de westerse cultuur gebakken dat veel mensen het idee van onrecht tegen dieren, zeker als het niet rechtstreeks gepaard gaat met bloederige en schokkende taferelen, vooral als een merkwaardig concept ervaren. Het kost hun moeite om de notie echt serieus te nemen, te integreren in hun wereldbeeld, en ernaar te handelen.

In mijn artikel De ontkenning van onrecht: existentiële angst als basis voor de miskenning van dierenleed heb ik geprobeerd om dit fenomeen nader te verklaren vanuit een behoefte aan veiligheid.

Titus Rivas

Waarom veganisten geen wol willen gebruiken

Wol is mooi en lekker warm en roept associaties op met 'natuurlijkheid' en met vertederende lammetjes in de wei. Morries Leeraert en ondergetekende voerden echter een literatuuronderzoek uit voor Gezond Idee! (tegenwoordig bekend als Vega!) naar de vraag hoe onschuldig het product feitelijk is: De koude werkelijkheid rond wol.

Wij stuitten op misstanden zoals:

- Grootschalige sterfte onder lammeren (d.w.z. buiten de context van de lammerslacht) doordat kuddes zo groot worden dat er onvoldoende aandacht voor individuele dieren is.
- Pijnlijke methodes bij het merken van dieren
- Amputatie van staarten
- Verwaarlozing en kreupelheid bij volwassen dieren

Op zich zouden dit soort wantoestanden achterwege kunnen blijven, maar zelfs dan blijven er inherente bezwaren kleven aan wol. Schapen verliezen in de natuur hun vacht heel geleidelijk, en het scheren komt daarom neer op een onaangename plotselinge blootstelling aan warmte of kou. Wanneer het scheren vroeg in het seizoen plaatsvindt kunnen sommige dieren zelfs letterlijk sterven van de kou. Ook worden schapen meer dan eens mishandeld tijdens het scheren en kunnen ze verwondingen oplopen die leiden tot infecties. Uiteraard wacht bijna alle dieren die jarenlang hun wol hebben moeten afstaan uiteindelijk het slachthuis, als dank voor hun trouwe diensten. Een onproductief dier in leven houden is immers economisch onrendabel.

Wol lijkt op het eerste gezicht een product waar veel minder dierenleed aan kleeft dan aan vlees, vis of zuivelproducten. Helaas leert een nadere bestudering van de literatuur toch weer anders. Er is inherent iets mis met onnodig diergebruik en het zou goed zijn als men zich daar nog meer bewust van wordt.

Overheid heeft zorgplicht voor wilde dieren

Minister van LNV stelt geen geld beschikbaar voor (wilde) dieren in nood

De Partij voor de Dieren heeft minister Gerda Verburg gevraagd of het LNV bereid was om geld beschikbaar te stellen voor dieren die hulp nodig hebben en waarvoor geen eigenaar bekend is. Dierenartsen zijn niet bereid gewonde dieren te helpen als niet van tevoren bekend is of ook iemand bereid is de rekening te betalen ("dierenarts wil eerst garantie geld" De Telegraaf, 18 februari 2007).
De minister antwoordde 26 maart daarvoor geen geld te willen geven. Dierenambulances moeten maar (blijven) proberen dit geld van de gemeente en van particulieren te krijgen.

Natuurlijk moeten er geen situaties ontstaan waarin ambulances in combinatie met dierenartsen commerciële prijzen gaan vragen als vergoeding voor noodhulp aan wilde dieren. Maar een tegemoet komen aan beide partijen in het vergoeden van de onkosten is toch wel het minste dat een ministerie kan doen. Daarmee kan een dierenambulance een 24 uursdienst opzetten en wordt geen tijd verloren in het bieden van levenreddende noodhulp. Dieren die niet direct onder iemands zorgplicht vallen, vallen onder de zorgplicht van de overheid, net als bij mensen.

Naast een deel dat de overheid betaalt voor de noodhulp kan het rijk aan een gemeente vragen om een deel bij te leggen op basis van bijvoorbeeld hondenbelasting of op basis van andere gemeentelijke belastingen. Daarmee kan burger uit een gemeente zelf invloed uitoefenen op de mate van steun aan dieren.

Dierenambulances mogen niet meer in aktie komen om in het wild levende dieren zoals reeën te redden na een aanrijding. Dat blijkt uit een intern memo van de politie in IJsselstreek en Achterhoek (Blik op Nieuws).
De Partij voor de Dieren vindt dat bij hobbyjagers teveel belangen en bevoegdheden geconcentreerd zijn, namelijk die van wildteller, dierenpolitie-agent, aanklager, rechter, beul én leverancier aan de poelier. Er zou meer onafhankelijk toezicht moeten komen om belangenverstrengeling in deze sfeer te voorkomen.

Bio-industriesector wil geen heffingen maar exporteren

De intensieve veehouderij ziet niets in het plan van Milieudefensie voor een vleesheffing. Milieudefensie wil een heffing invoeren van 85 cent per kilo vlees, inclusief importvlees.
De opbrengst van de heffing moet naar boeren die milieu- en welzijnsvriendelijker werken, vindt Milieudefensie.
Voorzitter Annechien ten Have van de LTO-vakgroep Varkenshouderij vindt het plan onrealistisch. ”Zo’n heffing is onhaalbaar binnen de regels van de WTO en de EU. Het plan bevordert eiland denken. Daar zijn boeren niet bij gebaat. Die hebben rendement nodig om innovaties door te voeren. Innovatie kun je beter stimuleren via fiscale maatregelen of met investeringssubsidie.”
Tot zover Zibb.

De reactie is bekend. Nederlandse boeren produceren voor het buitenland. Alles wat hun concurrentiepositie verslechtert, daar zijn zij tegen, ook als de voorstellen maatschappelijk breed gesteund worden.
Nederlandse intensieve veehouders trekken zich niets aan van wat de samenleving wil, maar willen volledige autonomie in het tot de laatste cent uitpersen van dier en milieu. Zij zullen alleen naar maatschappelijke signalen luisteren als hun dat meer en gemakkelijker inkomen oplevert.
Helaas is de consument, burger en kiezer hierbij ervan onwetend dat de winst die het hun individueel in de portemonnee oplevert, via de belastingen meer kost. Per saldo zijn er op de lange termijn alleen maar verliezers.

Alternatieven voor dierproeven via Invitrom

Om de ontwikkeling, toepassing en acceptatie van proefdiervrije in-vitromodellen in het biomedisch onderzoek verder te bevorderen, is de vereniging Invitrom opgericht. Dat gebeurde half maart tijdens een symposium, waarin het gebruik van menselijk weefsel in het wetenschappelijk onderzoek centraal stond.
Voor de beoordeling van de veiligheid van chemicaliën, bijvoorbeeld die in voedings- of geneesmiddelen, en het verkrijgen van inzichten in biologische werkingmechanismen worden jaarlijks bijna 300.000 proefdieren gebruikt. Dit aantal kan naar beneden als onderzoek met in-vitromethoden beter wordt toegepast en geaccepteerd.
`In Nederland en België zijn er veel activiteiten die gericht zijn op het terugdringen van proefdieronderzoek; aldus Cyrille Krul van TNO Kwaliteit van Leven en tevens medebestuurder van de nieuwe vereniging. `In vergelijking met andere landen is er eigenlijk weinig samenhang tussen de mensen die hiermee bezig zijn, terwijl er steeds meer praktische en ethische vragen zijn rond proefdieronderzoek en het gebruik van humaan weefsel voor onderzoek. Wij streven ernaar dat invitromodellen en uitkomsten van onderzoek hiermee een betere basis krijgen en beter geaccepteerd worden door beleidsmakers en politici.'
Volgens de vereniging leiden in-vitromethoden tot vermindering van het proefdiergebruik en over het algemeen tot betere wetenschappelijke resultaten. Driekwart van de nu geaccepteerde methoden die leiden tot vervanging en vermindering van proefdieren zijn gebaseerd op cel- en weefselkweekinethoden.
Het bestuur van Invitrom is een samenwerkingsverband van de Universiteit Utrecht, NV Organon, NVI, TNO en Johnson&Johnson Pharmaceutical Research Development in België. Bron: Voeding Nu maart 2007

Artis Gorilla

Op de website van Artis lees ik dat Europese dierentuinen fokken met gorilla’s omdat ze een bedreigde diersoort zijn. De fokprogramma’s moeten helpen om de soort voor uitsterven te behoeden. De mens vormt in het wild de voornaamste bedreiging door versnippering van leefgebieden, de handel in ’bushmeat’ en stroperij.

De schrijver van het artikel in Het Parool van zaterdag over de geboorte van een jong in Artis praat dit onkritisch na. Dierentuingorilla's kunnen echter in het wild niet overleven. Men fokt in wezen voor dierentuinen, dus om zichzelf - als commerciële onderneming - in stand te houden. Door fokprogramma’s raken dierentuinen overvol. Er zijn momenteel al omstreeks 400 gorilla’s in Europese dierentuinen. Gevolg: Blijdorp Rotterdam leverde vorig jaar overtollige gorilla’s aan de dierentuin van Sjanghai, internationaal protest naast zich neerleggend.

Die andere stadsdierentuin, Artis, huisvest eind dit jaar 7 gorilla’s. Ook daar is geen plaats voor. Er moet dus opruiming gehouden worden. Er zijn nu al in 6 Nederlandse dierentuinen ca. 50 gorilla’s.

De vraag is hoe ethisch al dit fokken is. Gorilla’s zijn wilde dieren. Een wild dier wordt niet tam doordat het in gevangenschap geboren is. Het wordt alleen psychisch kapotgemaakt. Het heeft tien jaar geduurd voordat het fokken in Artis een gorillajong opleverde. Men kan gerust zeggen dat dit een afgedwongen, gewelddadige verwekking is.

Sinds 2003 zijn dierproeven met mensapen verboden. Is dit soms geen dierproef?

Het wordt tijd dat de politiek aan deze onwaardige omgang met dieren paal en perk stelt.

E.d.

Dieren doden is niet zielig, maar vaak onnodig

Een bedrijf als Duke in Lelystad is gespecialiseerd in het vangen van dieren die volgens sommigen overlast bezorgen, zoals ganzen of duiven. Duke heeft belang bij deze opdracht en niet bij het aandragen van alternatieve oplossingen die diervriendelijk zijn en het vangen overbodig maken.
Puur eigen belang, wat een klein beetje begrijpelijk is. Voor een weloverwogen beslissing wat het beste is bij de bestrijding van dierenoverlast is vooral een mentaliteitsverandering aan de orde. Je moet diervriendelijke maatregelen serieus willen nemen. Ook die kosten geld en zijn het meest effectief als er aanvullende maatregelen worden genomen. Die aanvullende maatregelen komen neer op het onmogelijk of onaantrekkelijk maken van terugkeer en het bevorderen van een natuurlijk evenwicht. In het geval van duivenoverlast zou het verbieden van de duivensport simpel en doeltreffend zijn. Het aan het lot overlaten van duiven als zij geen prijswinnaars zijn is een discutabele grondhouding ten opzichte van dieren.
Wanneer ganzen op een sportveld ongewenst zijn dan breng je ze over naar een terrein waar zij door natuurlijke predatoren kunnen worden bejaagd of je zorgt ervoor dat hun eieren op het alternatieve terrein niet uitkomen. Beide maatregelen kosten wat extra inspanning en die kan worden opgebracht door besparingen die voortvloeien aan een natuurlijk evenwicht. Gewoon een kwestie van wat verder kijken dan je neus lang is en het denken op de lange termijn ipv de gemakkelijke korte termijn.

Is bijelkaar kruipen van kuikens een teken van welzijn?

Zibb meldt: 'Hoge dichtheid vleeskuikenstal geen probleem'

Een hoge bezettingsgraad in vleeskuikenstallen hoeft niet te leiden tot welzijnsproblemen voor de dieren. Het aantal pootklachten en het sterftepercentage nemen niet toe bij een hogere bezettingsgraad.
Dat blijkt uit onderzoek van Engelse onderzoekers van de Universiteit van Oxford.

De Engelse onderzoekers vergeleken het gedrag van de vleeskuikens in stallen waarin de bezettingsgraad varieerde van 30 tot 46 kilo per vierkante meter. Zij onderzochten met een computermodel hoe de dieren zich gingen gedragen als er meer dieren per vierkante meter in een virtuele stal kwamen.

Zij legden de computersimulaties naast videobeelden van echte vleeskuikens in honderd gangbare vleeskuikenstallen. Daaruit blijkt dat vleeskuikens een uitgesproken neiging hebben om bij elkaar te kruipen en dat de welzijnsproblemen niet toenemen met een hogere bezettingsgraad.

Het is volgens de Engelse onderzoekers dus maar de vraag of de vleeskuikens gebaat zijn bij meer ruimte. Zaken als temperatuur en de luchtkwaliteit in de stallen zijn volgens hen veel belangrijker voor het welzijn.

Tot zover Zibb.

Deze verslaggeving is nogal tendentieus. Het sterftepercentage en het aantal pootklachten neemt niet toe. Het aantal pootklachten was hoog en wordt blijkbaar met een hogere bezettingsgraad niet hoger. Conclusie is dan hoogstens dat de welzijnproblemen niet nog meer toenemen.
Verder de neiging van vleeskuikens om bij elkaar te kruipen is vooral een teken van weinig welzijn van kuikens. Kuikens die onder abnormale en ouderloze omstandigheden opgroeien krijgen geen stimulans om de (overigens saaie) omgeving te gaan onderzoeken.
Voor een groep dieren die toch al sterk in welzijn is aangetast is het dan ook niet vreemd dat temperatuur en luchtkwaliteit sterk van invloed is op hun (on)welzijn.

Van Hall studenten claimen de groene ruimte

Tijdens een bezoek van Femke Halsema aan het Hall Larenstein instituut in Leeuwarden reageerden de studenten fel op haar voorstellen om niet te streven naar kwantiteit maar naar kwaliteit.
"Wij zijn agrarische ondernemers die gewoon winst willen maken." Met het in rap tempo afnemende graanoverschot door de vraag naar bio-energiegewassen ziet akkerbouwstudent Johan Barendregt. daar ook alle kansen toe, als de politiek maar van de markt afblijft.
"De politiek moet zich helemaal niet met de boeren bemoeien. Wij willen voor de internationale voedselmarkt produceren."

Hiermee laten de toekomstige agro-industriëlen hun ware asociale aard zien: zoveel mogelijk produceren zonder toezicht en zonder rekening te houden met de gevolgen voor anderen. Deze grondhouding gaat ten koste van collega’s in het buitenland en in de eigen regio ten koste van de kwaliteit van de groene ruimte, het milieu en dierenwelzijn.

Dierenwelzijn in Regeerakkoord stelt niets voor

In het Regeerakkoord van Balkenende IV staat dit over dierenwelzijn:

Dierenwelzijn

1. De inzet is te komen tot een verdere verbetering van het dierenwelzijn. Nog dit jaar zal een nieuwe Nota Dierenwelzijn worden uitgebracht, waarin het dierenwelzijnsbeleid wordt uitgewerkt.
2. Met kracht zal worden gestreefd naar aanscherping van wettelijke eisen in Europees verband.
3. Grote nadruk zal liggen op het stimuleren van innovaties en investeringen in diervriendelijke houderijsystemen en van de consumentenvraag naar diervriendelijke en duurzame producten. Investeringen in diervriendelijke houderijsystemen die verder gaan dan de wettelijke eisen zullen worden ondersteund.
4. De strafmaat voor dierenmishandelaars zal worden verhoogd en aan hen zal een verbod op het houden van dieren worden opgelegd. De handhaving van bestaande regelgeving voor dierenbescherming en dierenwelzijn zal de komende jaren worden geïntensiveerd.

Tot zover het regeerakkoord.

Het vorige kabinet heeft alleen maatregelen genomen die dierenwelzijn een stap achteruit brachten. Dat dit kabinet stelt dat de "inzet is te komen tot een verdere verbetering" moet dan ook gelezen worden als dat het kabinet verdere versluierende maatregelen zal trachten te nemen die de intensieve veehouderij nog beter zullen passen.
De aanscherping van eisen in Europees verband kan het beste worden gelezen als vertraging van invoering van maatregelen die echt dierenwelzijn bevorderen.
"Stimuleren van innovaties en investeringen" is alleen zinvol als keihard wordt toegezegd hoeveel geld wordt gestoken in welke systemen die ook nog eens onbetwistbaar een stap vooruit zijn in dierenwelzijn.
Dat de "strafmaat voor dierenmishandelaars zal worden verhoogd" is mooi, maar het was ten opzichte van de grootschalige dierenmishandeling in de intensieve veehouderij toch al een marginaal verschijnsel.

Kortom: beste diervriendelijke kiezer bezint u voordat u op 7 maart uw stem (nog eens) uitbrengt op een van de drie regeringspartijen of op de oude.

Nationale petitie voor verkoopsverbod honden en katten in winkels

GAIA, Veeweyde, Animaux en Péril, Help Animals en de dierenbescherming van Charleroi starten een nationale petitie. De dierenbeschermingsorganisaties roepen iedereen op om de petitie te tekenen voor een verbod op de verkoop van honden en katten in winkels.

Het verbod is een noodzakelijke maatregel om een einde te maken aan de impulsieve aankoop van deze dieren, die vaak ziek en ongesocialiseerd verkocht worden en in het algemeen van kwekerijen komen waar de dieren in erbarmelijke omstandigheden gefokt worden.

Meer dan 120 organisaties voor dierenbescherming en experts onderschrijven het wetsvoorstel van Magda De Meyer voor een verbod op de winkelverkoop van honden en katten en roepen de politici op ervoor te stemmen in de Kamer.

Op 6 maart worden in de Kamercommissie Volksgezondheid de voorstanders (dierenbeschermingsorganisaties) en de tegenstanders (dierenwinkels) gehoord over het wetsvoorstel. Verwacht wordt dat nadien een stemming komt in de Kamer.

Online tekenen kan op www.gaia.be.

Onhygienisch geleuter van hoogleraar van Knapen

Volgens hoogleraar van Knapen in Trouw zijn in het debat rond dierenwelzijn feiten van ondergeschikt belang geworden. 'Er is te veel emotioneel geleuter; ook in de politiek met die Partij voor de Dieren. Mensen hechten aan het nostalgische plaatje van die scharrelvarkens. Maar die hadden vroeger weinig meer dan een smerig kot, waarin het ook nog vaak van het ongedierte krioelde.'

Hij ageert ook tegen H5N1. 'Dit virus waart al 10 jaar rond en heeft in die tijd wereldwijd 200 levens gekost. In Nederland overlijden jaarlijks 1.000 à 1.500 mensen aan de griep. Waar hebben we het dan over met H5N1.'

Van Knapen raadt aan ‘glazen’ varkensstallen te ontwerpen. 'Installeer webcams en laat zien dat het allemaal niet zo ernstig is met dierenwelzijn. In een doorsnee varkensstal kun je van de vloer eten. Je kunt beter met een varkensstal te maken hebben dan met een ziekenhuis. Er is geen ziekenhuis dat zulke strenge eisen stelt aan zijn bezoek als de varkenshouder.'

Tot zover Trouw.

Van Knapen redeneert onzuiver. De Partij voor de Dieren pleit niet voor een terugkeer naar vroeger, maar wil in ons land minder varkens die onder betere omstandigheden worden gehuisvest en ook buiten kunnen komen.

De strenge eisen die een bio-industriemanager stelt bij het bezoek van zijn stallen hebben vooral te maken met de angst dat ziektekiemen zijn bedrijf insluipen dan om zijn bedrijf schoon te houden.

Misschien dat van Knapen maar eens een tijdje in een varkensstal moet gaan wonen, met een webcam erbij, dan kan iedereen zien hoe snel hij zich verveelt.

Dierenwelzijn hoort bij WTO-accoord

Het vrijgeven van de wereldhandel in het kader van de WTO-onderhandelingen kan als ongewenst effect hebben dat diervriendelijke (en vaak duurdere) producten weggeconcurreerd worden door producten die onder slechtere dierenwelzijnsnormen zijn gehouden, bijvoorbeeld van buiten de EU. Dit kan niet de bedoeling zijn. Een WTO-akkoord betreffende landbouwproducten is daarom alleen acceptabel als hierin voorzien is in mogelijkheden om diervriendelijk tot stand gekomen producten te beschermen.

Aldus het pleidooi van de Dierenbescherming.

En zo is het maar net. Wanneer Nederland onverantwoord geproduceerde dierenproducten niet kan tegenhouden, dan maakt de biologische veehouderij in ons land geen schijn van kans.
Overigens geldt het omgekeerde ook: Nederland zou er goed aan doen om de veel te grote veestapel uit de intensieve veehouderij te verkleinen om aan geloofwaardigheid te winnen.

Afschermplicht kippen voorbarig

Minister Veerman heeft wel erg gretig besloten dat alle kippen binnen moeten blijven, nu er vogelgriep geconstateerd is op één Britse kalkoenenhouderij, aan de overkant van de Noordzee. De Britse regering vond een landelijke afschermplicht het afgelopen weekend in elk geval nog niet nodig. Zij stelde wel zo’n verplichting in voor een beperkt gebied rond het besmette bedrijf. Die zone werd vastgesteld volgens Europese regels en na afweging van de risico’s. De zone heeft een straal van ca. 30 kilometer rond de plaats van de besmetting.

Overigens is de vogelgriep op dit moment slechts vastgesteld op één boerderij. Er is geen verdenking van vogelgriep op andere, naburige bedrijven en bij wilde vogels in de buurt. De besmette boerderij is een intensief bedrijf, waar de dieren (159.000 kalkoenen) binnen werden gehouden. Het lijkt dus onwaarschijnlijk dat de besmetting direct van wilde vogels afkomstig is en daarvoor is ook geen enkele aanwijzing. In elk geval blijkt dat het binnen houden van pluimvee niet garandeert dat vogelgriep buiten de deur blijft.

Het verplicht binnen houden van kippen heeft in Nederland vooral gevolgen voor de ca. 5 miljoen legkippen die –als ze dat willen- naar buiten kunnen en voor hun eigenaren: Boeren, die geinvesteerd hebben in een beter en natuurlijker leven voor hun dieren. Het zou bijzonder wrang zijn als deze dieren én boeren gedupeerd worden door een algemene maatregel die mogelijk te vroeg genomen is en waarvan in onze buurlanden geen sprake is.

Waalkens spreekt zichzelf tegen

PvdA Tweede kamerlid Harm Evert Waalkens zegt in het januarinummer van Rood, het ledenblad van de PvdA, het volgende:

Als de overheid geen richtlijnen en grenzen aangeeft dan zal de markt ervoor zorgen dat er steeds meer dieren in een nog kleiner hokje terechtkomen. Maar het heeft helemaal geen zin om boeren en veehouders daarvoor te straffen en te criminaliseren. Zij zijn ook gevangen in de economische ratrace.
De verantwoordelijkheid voor het welzijn van dieren ligt volgens Waalkens bij de overheid, het bedrijfsleven en de consument samen. Maar het is de taak van de overheid om te normen vast te stellen en toe te zien op naleving. De PvdA wil daarom dat dierenwelzijn expliciet wordt opgenomen in wet- en regelgeving.

Tot zover Waalkens in Rood.

In deze zinnen legt Waalkens de verantwoordelijkheid buiten zichzelf en spreekt hij zichzelf tegen. Deze tegenspraak is sprekend voor de huidige boer: wel de lusten van de verminderde regelgeving en niet de lasten. Wanneer de overheid minder, maar duidelijkere regels stelt voor dierenwelzijn, dan moet zij ook handhaven (lees: straffen). En aan die bereidheid schort het bij de overheid en bij de sector die handhaving tegenwerkt.

Meer lezen over versluierend taalgebruik door boeren? Klik hier.

Nog een voorbeeld van inconsistent handelen:
Voormalig PvdA Tweede Kamer-lid en biologisch veehouder Harm Evert Waalkens uit Finsterwolde vindt dat de intensieve veehouderij in Groningen toch moet kunnen uitbreiden. Hij pleit voor bundeling langs de A7. Op deze manier blijft de overlast tot een minimum beperkt. Het plan van Waalkens (zie video) staat haaks op het standpunt van de PvdA statenfractie die de intensieve veehouderij juist aan banden wil leggen.

Geen subsidie maar importheffing is oplossing voor biologische landbouw

Bron: www.bioland.de:
Een hogere prijs van het biologische produkt zou wenselijk zijn maar is niet op korte termijn te verwachten op grond van het algemeen lage prijsniveau van levensmiddelen en de daarmee samenhangende prijsafhankelijkheid van gangbare produkten. Subsidies blijven uit dat oogpunt kennelijk ook in Duitsland noodzakelijk om de internationale concurrentie op de eigen markt het hoofd te bieden.

Tot zover bioland.

Er is nog een effectieve manier om de binnenlandse markt van biologische producten te beschermen en biologische boeren een steun in de rug te geven en dat is door een importheffing op bio-industriële producten uit het buitenland. Niet grootschaligheid is daarin verkeerd, maar gebrek aan dierenwelzijn en onverantwoorde omgang met milieudruk.
Een dergelijke maatregel vraagt weliswaar afspraken op de WTO, maar is een zeer effectieve manier om producenten te beïnvloeden om meer verantwoord te produceren.
Het bijkomend voordeel is dat deze maatregel minder geld kost dan subsidie.

Hartstichting geeft geen inzicht in proefdiergebruik

E.D. had onderstaande correspondentie met de Hartstichting.

De heer dr. Hans Stam

Directeur Hartstichting

Den Haag

Geachte heer Stam,

In de Volkskrant van 29 dec. j.l. staat uw foto mooi bovenaan blz. 7 (Economie), onder de kop: "Hartstichting wil bestaansrecht bewijzen."

U gaat 260.000 euro besteden aan onderzoek door de Erasmus universiteit naar uw bestaansrecht. Een van de argumenten is dat donateurs steeds kritischer worden.

Ik heb maar weer eens een blik op uw website geworpen.

Daar vond ik wel een geinig berichtje, over het niet accepteren van giften:

In Editie NL van vrijdag 18 maart 2005 is het teruggeven van een gift van de Hartstichting aan een bedrijf onderwerp van discussie geweest. Het betrof hier een gift van een fabrikant van tabaksprodukten. Per jaar overlijden 6.000 mensen aan hart- en vaatziekten als gevolg van roken. De Nederlandse Hartstichting pleit al ruim 40 jaar voor een gezonde leefstijl ter voorkóming van hart- en vaatziekten, waarin roken - als duidelijke risicofactor voor het verkrijgen van hart- en vaatziekten - niet past. Fabrikanten van tabaksproducten hebben een commercieel belang bij het in stand houden van rookgedrag. Wij hanteren dan ook het duidelijke standpunt, dat wij geen giften wensen te ontvangen van fabrikanten van tabaksproducten. Het gaat dan om giften van het bedrijf, niet om giften van particulieren. Immers (individuele) rokers bepalen zelf hun leefstijl.

Hieruit blijkt dat u er tegenwoordig zelfs zoiets als een moraal op na houdt.

Hier kijk ik van op. Dit is nieuw.

Zou het er onder uw directie misschien van komen dat er open kaart gespeeld wordt over de dierproeven die u financiert?

Tot dusver is het beleid: niet over praten.

In feite is er in dit opzicht dus geen beleid.

Geen enkele donateur krijgt enig inzicht in de omvang van het dierexperimenteel onderzoek dat u bekostigt. Niet in de aantallen dieren, niet in de soort, niet in de aard van de proeven. Hoewel u over de exacte feiten en cijfers beschikt, wordt men afgescheept met globale vermelding van de bestedingen aan onderzoek. En verder: oogjes dicht en snaveltjes toe.

Verzwijgen. Verheimelijken.

Maar wel de hand ophouden.

Ik noem dit onbehoorlijk.

Als het over bestaansrecht en over kritische donateurs gaat, zou u daar misschien ook nog eens over moeten nadenken.

Hoogachtend,

E.D.

Dit was de reactie:

Geachte Heer of mevrouw,

In uw mail van 1 januari plaatst u een aantal kanttekeningen bij het bestedingspatroon van de Hartstichting. U vindt ook dat wij over een aantal zaken eens goed moeten nadenken, onder andere over wetenschappelijk onderzoek dat door de Nederlandse Hartstichting ondersteund wordt, waarbij proefdieren worden gebruikt.

Graag willen wij aangeven hoe de Nederlandse Hartstichting hier mee omgaat. De Nederlandse Hartstichting ontvangt jaarlijks een groot aantal verzoeken om bij te dragen in de kosten van onderzoeksprojecten. Daarvoor zijn met een beperkt aantal mensen binnen de Hartstichting een logistiek en procedures opgezet om de beoordeling van deze verzoeken allemaal in goede banen te geleiden. Zo hebben wij een Wetenschappelijke Adviesraad waarin een groot aantal deskundigen op cardiovasculair gebied zitting heeft. Zij toetsen met name de wetenschappelijke kwaliteit van de projecten.

Wat betreft proefdieren kan gesteld worden dat ze met name gebruikt worden in onderzoeksprojecten die meer inzicht geven in de pathofysiologie van hart- en vaatziekten. Onze Wetenschappelijke Adviesraad bekijkt in dat geval heel nauwkeurig of proefdieren noodzakelijk zijn en of de aantallen minimaal zijn, maar zó dat de vraagstelling beantwoord kan worden. Bij een positief advies van de Wetenschappelijke Adviesraad dienen de onderzoekers te voldoen aan alle wettelijke vereisten zoals vastgelegd in de Wet op de Dierproeven en de Gezondheids- en Welzijnswet dieren. Hiertoe zijn veelal lokaal Dierexperimenten Commissies opgericht die deze wettelijke eisen toetsen.

De toestemming van de Commissies is eveneens vereist, vóórdat een onderzoek van start kan gaan. Daarbij vergoedt de Nederlandse Hartstichting alleen aanschaf- en huisvestingskosten.

Wij hopen dat wij hierboven duidelijk hebben kunnen maken dat de Nederlandse Hartstichting een zeer terughoudend beleid voert tot het gebruik van dierproeven. Alleen daar waar het niet anders kan (veelal in vivo modellen), vergoeden wij onder stringente voorwaarden een deel van de kosten. Verder zijn wij voortdurend op zoek naar alternatieven. Hierover voeren wij geregeld overleg. Het is dan altijd teleurstellend dat er -ondanks toezeggingen van onze gesprekspartners- géén alternatieven worden aangedragen. Wij blijven echter volhouden.

Tot slot melden wij dat de Nederlandse Hartstichting nooit dierproeven met primaten (apen) vergoedt. Wij vergoeden met name de kosten in relatie tot gebruik van muizen.

Mocht u nog vragen hebben dan kunt u contact opnemen met één van de voorlichters van de Informatielijn. Wij zijn bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 10 tot 16 uur. Het telefoonnummer is 0900 3000 300 (lokaal tarief).

Met vriendelijke groet,
Nederlandse Hartstichting
Informatielijn

Tenslotte de reactie van E.D.:

Geachte heer Stam,

Ik dank u vriendelijk voor uw reactie.

Zij bevat voor mij geen nieuws.

Het is een standaardantwoord, dat voorbijgaat aan mijn kritiek.

Ik vroeg u om open kaart te spelen over aantallen, soorten en aard van de proeven.

Indien u verwacht dat u op deze manier kritiek ontzenuwt, of zelfs maar begrip kweekt, vergist u zich.

Maar misschien kan de Erasmus Universiteit u dat duideijk maken.

Met vriendelijke groeten,

E. D.

Vegetarische visolie is net zo goed

De olie uit algen is net zo gezond als de olie uit vis. Dat blijkt uit de experimenten in reageerbuizen en met proefdieren die een promovendus aan Wageningen Universiteit heeft uitgevoerd. Zijn onderzoek is gepubliceerd in Food & Chemical Toxicology.

‘De belangstelling voor visolie groeit nog steeds’, zegt ir. Vincent van Beelen, die op de leerstoelgroep Toxicologie werkt aan zijn promotieonderzoek. ‘Een kleine hoeveelheid van de omega-3-vetzuren uit vis vermindert de kans op darmkanker en hart- en vaatziekten. Maar de zeeën waar visolie uit moet komen zijn overbevist en verontreinigd. Daarom is dit onderzoek goed nieuws.’

Omega-3-vetzuren zitten niet alleen in vis. Dezelfde vetzuren zitten ook in microalgen, eencellige organismen als Crypthecodinium cohnii en Nitzschia laevis, en die kunnen in bioreactoren worden gekweekt. Vegetarische visolie, gewonnen uit algen, is al op de markt, maar of die algenolie even effectief was als olie uit vis was nog niet duidelijk. Daarom bestudeerde Van Beelen het effect van algenolie op menselijke darmkankercellen.

Van reguliere visolie was al bekend dat die niet schadelijk is voor gezonde cellen, maar ronduit giftig kan zijn voor kankercellen. Van Beelen ontdekte dat algenolie in hoge concentraties voor kankercellen net zo giftig is als reguliere visolie. In lagere concentraties was algenolie bovendien net zo goed als visolie in staat de ontwikkeling van de kankercellen af te remmen. ‘We hebben ook proeven gedaan met ratten’, zegt Van Beelen. ‘Daaruit bleek dat beide soorten olie even goed in staat zijn het ontstaan van een voorstadium van darmkanker te voorkomen.’

Eerder dit jaar publiceerde de promovendus in FEBS Letters een onderzoek waarin hij met genomics-technologie ontrafelde hoe omega-3-vetzuren precies beschermen tegen kanker. ‘Eerst moeten de vetzuren oxideren’, zegt Van Beelen. ‘Daardoor prikkelen ze in de cel het electrophile-responsive element (EpRE). Dat zorgt ervoor dat de cellen meer anti-oxidanten aanmaken, en mechanismen activeren die potentieel gevaarlijke verbindingen afvoeren.’ Het komt erop neer dat de vetzuren cellen in alarmtoestand brengen, zegt Van Beelen. ‘Daardoor zijn de cellen paraat als er echt iets fouts gebeurt.’

Algenolie is nog steeds prijzig. Ingrediëntenreuzen als BASF werken echter aan technologie die daarin verandering moet brengen. De R&D-afdelingen van de bedrijven experimenteren met snel groeiende genetisch gemodificeerde bacteriën, die de kostbare vetzuren dankzij stukjes genetisch materiaal van algen goedkoop produceren.

Willem Koert

Nederlanders aten in 2006 minder vlees

Nederlanders hebben volgens het PVV vorig jaar per hoofd van de bevolking 1,1 kilo minder vlees gegeten dan in 2005. Het vleesverbruik kwam vorig jaar uit op 1,4 miljoen ton. De consumptie daalde daarmee met 1,3 procent ten opzichte van het jaar ervoor.

De consument at 1,2 procent minder varkensvlees (41,4 kilo per hoofd van de bevolking). De rundvleesconsumptie bleef ondanks een prijsstijging van 4 procent evenwel gelijk (17,6 kilo). Het verbruik van kalfsvlees (1,5 kilo) en schapen- en geitenvlees bleef eveneens gelijk. In totaal aten Nederlanders 84,5 kilo vlees.

Pluimveevlees werd in 2006 wel minder gegeten. De pluimveevlees-consumptie daalde met twee procent, wat neerkomt op een afname van één pond per hoofd van de bevolking.

Binnen pluimveevlees noteerde kip een min van ruim 1 procent. De daling van de kalkoenconsumptie was forser: -15%. De belangrijkste oorzaken hiervan waren de beperkte beschikbaarheid in de supermarkten, maar ook de veel hogere prijzen.

Nederlanders aten in 2006 21,6 kilo pluimveevlees per hoofd van de bevolking.